5 saat 15 dakikalık tepede aday konuşulmadı, prensiplerin konuşulması benimsendi: Yeni sistem için açıklama 28 Şubat’ın yıl dönümünde yapılacak

CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun davetiyle bir ortaya gelen altı muhalefet partisinin önderlerinin 5 saat 15 dakika süren tepesinde muhalefetin Ülke Yöneticisi adayı konusunun açılmamasına ihtimam gösterildi ve son kademeye kadar isim konuşulmaması, prensipler üzerinden sürecin yürütülmesi görüşünü benimsendi. Toplantıda, altı partinin uzun müddettir üzerinde çalıştığı ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’e geçiş konusundaki anayasa paketi unsur husus yine konuşuldu ve genel çerçeve çizilerek, hazır bekleyen sekreteryaya açıklama hazırlanması talimatı verildi. Toplantının akabinde yapılan açıklamada da paketteki düzenlemelere işaret edildi. Yeni sistem için hazırlanan anayasa paketinin duyurulacağı tarihin 28 Şubat olarak belirlenmesi, CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun tartışılan “helalleşme” vurgusu nedeniyle bilhassa dikkati çekti. Başkanların sembolik olarak bu tarihi seçtikleri ve Kılıçdaroğlu’nun da bu görüşü desteklediği söz edildi. Başkanlar, bundan sonra daha sık bir ortaya gelmek ve yol haritasını etap evre hayata geçirmek konusunda uzlaşıya vardı. Seçim sonrasına dair de açıklamada örtülü olarak “geniş koalisyona” işaret edildi.

Birinci fotoğraf

CHP’li Çankaya Belediyesi’nin Ahlatlıbel Parkı, tarihi bir buluşmaya konut sahipliği yaptı. Kılıçdaroğlu’nun davetiyle, Millet İttifakı’nın bileşeni YETERLİ Parti’nin Genel Lideri Meral Akşener, ittifaka takviye veren lakin ittifakta şu ana kadar organik olarak yer almayan Saadet Partisi Genel Lideri Temel Karamollaoğlu, DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan, Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu, Demokrat Parti Genel Lideri Gültekin Uysal yemekte buluştu ve birinci defa birlikte fotoğraf verdiler.

TIKLAYIN – 6 muhalefet başkanının tarihi buluşmasından kareler

Yuvarlak masa tercihi

Alınan bilgiye nazaran hazırlık evresinde Kılıçdaroğlu, önderler ortasında oturma sisteminden kaynaklı bir farklılık yaşanmaması için talimat verdi. Bu nedenle yemek için yuvarlak masa hazırlandı.

5 saat 15 dakika

Tepe, beklenenden uzun sürdü. 5 saat 15 dakika süren doruktan sonra önderler Ahlatlıbel’de bekleyen gazetecilerin karşısına çıkmadı ve yazılı açıklama yapmayı tercih etti.

Yazılı açıklamada nelerin yer alacağı, hangi başlıkların bulunması gerektiği konusunda önderler toplantıda ağır mesai harcadı.

Paketteki başlıklar konuşuldu

Altı partinin kurmayları uzun müddettir güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçiş anayasası ile ilgili ağır bir çalışma yürütüyor. Bu çalışma geçtiğimiz aralık ayında büyük ölçüde sonlandırıldı. Bu bahiste nasıl bir yol izleneceğini önderler belirledi.

Alınan bilgiye nazaran toplantının ana gündemini de kelam konusu anayasa paketi oluşturdu. Başkanlar, görüşlerini sıraladı ve açıklama için genel çerçeve çıkartıldı.

Sekreterya başkanlardan farklı çalıştı

Genel çerçeve, hazır bekleyen ve altı partinin temsilcilerinden oluşan sekreteryaya iletildi. Sekreterya metni hazırladıktan sonra önderlere sundu ve onay alındı. Toplantı onayın akabinde sonlandırıldı ve yazılı açıklama yapıldı. Başkanların yuvarlak masa toplantısına parti kurmayları dahil edilmedi.

İttifak konusu basamak etap konuşulacak

Önderler, Millet İttifakı’nın geleceğini de konuştu. Bu mevzuda tüm başkanlar farklı ayrı görüşlerini iletti. Davutoğlu’nun ittifaka yeni bir isim bulunması teklifinden, mümkün bir seçim yasası ile ittifakın ittifak formüllerinin değişebileceğine kadar görüşler ortaya atıldı. Bu mevzuda basamak etap önderlerin yine görüş alışverişinde bulunması benimsendi.

Aday ismi değil prensipler konuşuldu: Son basamakta açıklanacak

Toplantıda en çok altı partinin destekleyeceği ülke yöneticisi adayının kim olacağının konuşulup konuşulmayacağı merak ediliyordu.

Alınan bilgiye nazaran başkanlar isim seviyesinde bu mevzuyu konuşmamaya özel ehemmiyet gösterdi. Son etaba kadar da prensipler üzerinden bahsin konuşulması konusunda görüş birliğine varıldı. Öncelikle mutabakat metni ve geçiş sürecinin topluma anlatılması gerektiği görüşüne varıldı.

Daha sık bir ortaya gelinecek

Toplantıda başkanların daha sık bir ortaya gelmesi konusunda da uzlaşı oluştu. Mutabakat metninin topluma fazla gecikmeden açıklanması benimsendi. Sonrasında ise partilerin nasıl hareket edeceğine yönelik yeni toplantılar yapılması görüşüne varıldı.

28 Şubat

Tarih belirlenirken 28 Şubat’ın yıldönümüne denk gelmesi görüşü öne çıktı. Kılıçdaroğlu’nun da açıklamanın bu tarihte olması konusunda görüş belirttiği bildirildi. Tarih de belirlendikten sonra Avrupa Kurulu ve AB vurgusunu içeren açıklamaya imza atıldı ve toplantı sonlandırıldı.

Tarihi gün vurgusu

Yapılan ortak açıklamaya, “Bugün, Türkiye için tarihi bir gündür. Birbirinden farklı altı siyasi parti olarak, bizler, Türkiye’nin yıllardır görmeyi umut ettiği tarihi bir çalışma için bir ortaya geldik. Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni’ni hazırlayan partiler olarak bizler, faal ve iştirakçi bir yasama, şeffaf ve hesap verebilir bir idare, tarafsız ve bağımsız bir yargı ile kuvvetler ayrılığının tesis edildiği güçlü, özgürlükçü, demokratik, adil bir sistem inşa etme kararlığı içindeyiz” sözleriyle başlandı.

‘Krizin nedeni sistem’

Açıklamada, “Türkiye’nin cumhuriyet tarihinin en derin siyasi ve ekonomik krizlerinden birini yaşadığı belirtilerek, krizin nedeni konusunda “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi” ismi altında uygulanan keyfi ve kural tanımaz yönetimdir” denildi.

Ortak sorumluluk

Açıklamada, altı siyasi partinin ortak sorumluluk gereği bir ortaya geldiği tabir edilerek, derin meselelerin fakat demokratik siyasetin alanını genişleterek, çoğulculuk temelinde çözülebileceği vurgulandı.

Mutabakat metni

Açıklamada, “Yasama, yürütme ve yargı organlarının güçlendirilmesinin yanında, demokratik hukuk devletini güçlendirmek gayesiyle Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni üzerinde ağır bir çalışma gerçekleştirdik. Kutuplaşmayı değil, istişare ve uzlaşmayı temel aldık” denildi. Mutabakat metninin toplantının asıl konusu olduğuna işaret edildi.

Sembolik tarih: 28 Şubat

Açıklamada, genel liderlerin yeni sistemle ilgili mutabakat metninin kamuoyuna takdimi üzerine görüştüğü, açıklama tarihi olarak da 28 Şubat 2022 tarihinin belirlendiği vurgulandı. Böylelikle Kılıçdaroğlu’nun daha evvel yaptığı helalleşme açıklaması doğrultusunda sembolik bir tarih seçilmiş oldu. Refah Partisi-DYP koalisyon hükümetine karşı tarihi Ulusal Güvenlik Konseyi kararlarının alındığı 28 Şubat 1997’deki MGK toplantısının yıldönümü yeni sistemin açıklanacağı tarih olarak belirlendi.

Seçim öncesi yol haritası

Açıklamada, “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’e geçmek ortak ve öncelikli gayemizdir. Bu amaca ulaşabilmemiz için sürecin nasıl işleyeceğinin ve bu süreçte ülkemizin nasıl yönetileceğinin yapan bir biçimde planlanması gerekmektedir. Bu nedenle geçiş sürecinin yol haritasının çalışılarak üzerinde mutabık kalınması ve vatandaşlarımızla paylaşılması hususlarında da uzlaşıya vardık” denildi. Böylelikle altı partinin yol haritası üzerinde çalışmayı sürdüreceğine işaret edildi.

Seçim sonrası ortak siyaset: Koalisyon iması

Açıklamada, seçim sonrasına yönelik olarak da çok kritik sözler kullanıldı. “Ayrıca bu toplantıda şimdiki ekonomik ve toplumsal gelişmeleri değerlendirdik ve seçimlerden sonra uygulanmaya başlanacak siyasetler konusunda ortak çalışma yapılabilecek alanlara ait görüş alışverişinde bulunduk. Amacımız milletimizin rahat bir nefes almasını sağlamak ve refah seviyesini, kapsayıcı bir anlayışla acilen yükseltmektir” denildi. Böylelikle altı partinin temel alanlarda ortak siyasetler oluşturacağı ve birlikte çalışacağına vurgu yapıldı. Çalışmaların yalnızca parlamenter sistemle hudutlu kalmayacağına, bir koalisyon üzere çalışılacağına örtülü olarak işaret edildi.

Avrupa Kurulu ve AB vurgusu

Açıklamanın son kısmında, hükümetin son olarak iş insanı Osman Kavala ilgili kararlarını tanımadığını ilan ettiği Avrupa Konseyi’ne ve AB’ye vurgu yapılarak, “Türkiye’nin istişare ve uzlaşı ile çözülemeyecek hiçbir sorunu yoktur. Kıymetli olan, tüm farklılıklarımızla bir arada “biz” niyetini, Avrupa Kurulu ve Avrupa Birliği normları çerçevesinde temel hak ve özgürlüklerin garanti altına alındığı, herkesin kendini eşit ve özgür vatandaş olarak gördüğü, kanılarını özgürce söz edebildiği, inandığı üzere yaşayabildiği demokratik bir Türkiye’yi inşa etmektir” denildi.

Temel unsurlar

Açıklamada, hazırlanan anayasa paketinde de yer alan temel prensiplere işaret edilerek şöyle denildi:

“Öte yandan maksadımız; kamu idaresinde şeffaflık, eşitlik, tarafsızlık ve liyakatin sağlanması, yolsuzlukla aktif uğraş edilmesi, Siyasi Etik Kanunu ile siyasi makamların millete hizmetten diğer bir emelinin olmamasının garanti altına alınmasıdır. Bugün burada milletimiz ismine ‘Yarının Türkiyesi’ni inşa etmek için kıymetli bir adım attık. Bundan sonra da işbirliği alanlarını genişleterek sürdürmekte kararlıyız. Daima birlikte inşa edeceğimiz Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’i milletimize ve gelecek jenerasyonlara adalet, barış, refah ve huzur getirmesi inancıyla hayata geçirmeyi taahhüt ettiğimizi kamuoyunun bilgisine sunarız.”

TIKLAYIN – Muhalefet doruğu bildirisi: Krizin nedeni ‘başkanlık’ sisteminin keyfi uygulamaları, mutabakat metnimiz 28 Şubat’ta milletimizle paylaşılacak