Abdulhamit Gül’ün istifasının perde gerisi

Alican Uludağ

Adalet Bakanlığı misyonundan istifa eden Abdulhamit Gül’ün ayrılma münasebetlerine DW Türkçe ulaştı. Buna nazaran, yakın etrafına “Türkiye polis devleti oldu” diyen Gül’ün başta İçişleri Bakanı Süleyman Soylu olmak üzere birtakım bakanların yargıya müdahale teşebbüslerinden rahatsız olduğu bildirildi. Bilhassa Cumhur İttifakı’nın ortağı MHP’nin de tesiriyle Süleyman Soylu’nun uygulamaya koyduğu “güvenlikçi politikaların” hukuk devletine ziyan verdiğini belirten Gül’ün en son yaptığı MOBESE çıkışının da Soylu cephesinde reaksiyonla karşılandığı tabir edildi. Yargıdaki İstanbul Kümesi’nin kendi başına hareket etme teşebbüsü ile İnsan Hakları Aksiyon Planı’nın uygulanmaması da Gül’ü rahatsız eden hususların başında geldi.

Bu istifanın akabinde yargıda güç istikrarlarının tekrar değişmesi beklenirken, bir müddettir pasifize edilen İstanbul Kümesi’nin yargıda yine önünün açıldığı kaydedildi. İçişleri Bakanı Adalet Bakanlığı Adalet Bakanlığı ‘nun Berat Albayrak’ın akabinde iktidar içinde sık sık karşı karşıya geldiği bir rakibinin daha devre dışı kaldığı belirtildi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla 4 yıl 6 ay 10 gündür vazife yaptığı Adalet Bakanlığı’ndan istifa eden Abdulhamit Gül’ün yerine Bekir Bozdağ’ın atanmasıyla yargıda yeni bir periyodun kapıları açılmış oldu. Gül’ün uzun vakittir beklenen istifasının dün yaşanmasının perde ardına DW Türkçe ulaştı. Alınan bilgiye nazaran, Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, 24 Ocak Pazartesi günü istifa dilekçesini Erdoğan’a verdi. Lakin Erdoğan, istifa dilekçesini çabucak yürürlüğe koymayarak bekletti.

MOBESE krizi son damla oldu

Bu süreçte Abdulhamit Gül’den dünkü MOBESE çıkışı geldi. Ferdî Dataları Müdafaa Kurumu (KVKK) ve Ankara Üniversitesi’nin 28 Ocak Bilgi Muhafaza Günü münasebetiyle ortaklaşa düzenlediği programa katılan Adalet Bakanı Gül, isim vermeden İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu’na ilişkin MOBESE imajlarının iktidara yakın medyaya servis edilmesini eleştirdi. FETÖ zihniyetinin dijital kumpaslar kurduğunun unutulmaması gerektiğini belirterek, “Hukuk devletinde temel prestijiyle haysiyet cellatlığı olmaz, prestij suikastı olmaz. Hukuk buna asla müsaade vermez, veremez, vermemelidir” dedi.

Gül’ün bu çıkışının bilhassa İçişleri Bakanı Süleyman Soylu cephesinde rahatsızlık yarattığı, bu rahatsızlığın da Beştepe’ye iletildiği tabir edildi. Bu durum, “bardağı taşıran son damla oldu”. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Abdulhamit Gül’ün istifasını dün kabul ederek, yeni atama kararını imzaladı. 

Gül neden istifa etti?

Pekala, Gül’ü istifaya götüren süreçte rahatsız olduğu hususlar nelerdi? DW Türkçe, mevzuyu Ankara kulislerinde araştırdı. Buna nazaran, Gül’ün rahatsızlığı 4 ana eksende toplandı. Kimi bakanların yargıya müdahale teşebbüsleri; atamalarda “likayat” yerine refaranslı şahısların temel alınması; İstanbul’da yargının kendi başına hareket etme eforu; İnsan Hakları Aksiyon Planı ve bu kapsamda çıkarılan yargı ıslahat paketlerinin gereğince uygulanmaması tesirli oldu.

“Polis devleti olduk”

Abdulhamit Gül’ün, uzun müddettir bilhassa MHP ile kurulan Cumhur İttifakı’nın da tesiriyle hükümetin güvenlikçi siyasetlerinden rahatsız olduğu biliniyordu. Gül’ün son periyotta yakın etrafına duyduğu bu rahatsızlığını “Türkiye uygunca polis devleti oldu. Özgürlük güvenlik istikrarında terazi güvenlik tarafında değişti. Hukuk devletine alışılmamış uygulamalar yapılıyor” dediği öğrenildi. İnsan Hakları Hareket Planı ve yargı ıslahatı süreçlerine işaret eden Gül’ün buna karşılık ıslahatın uygulamalarda takibinin yapılmaması ve uygulanmasını eleştirdiği bildirildi.

Gül’ün güvenlikçi siyasetleri yöneten İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile sık sık karşı karşıya gelmişti. Kimi bakanların yargıya müdahale teşebbüsünden kastedilenler ortasında Süleyman Soylu’nun birinci sırada yer aldığı öğrenildi. Bu nedenle Gül ve Soylu, konuşmalarında sık sık birbirine sert iletiler vermişti. Süleyman Soylu, Ocak 2021 daha evvel annesine küfür eden kişinin hür bırakılmasını Twitter üzerinden “Bakan olsam ne müellif, millet, devlet işleriyle boğuşurken anasının namusuna sahip çıkamamak ne tabir eder” biçiminde eleştirmişti. Buna karşılık veren Gül, “Klavye başına geçip toplumsal medyada bana her gün tutuklama siparişi verenlere sesleniyorum. Bu işleyişi beğenmeyen masraf itiraz hakkını kullanır lakin yargıya parmak sallayamaz” demişti.

Soylu’nun, Kasım 2021’de muhtarlarla yaptığı konuşmada metruk binaların yıkılmasına ait “Ya arkadaş sen gece yık, mahkeme kararı bizim gerimizden gelsin” formundaki kelamları de reaksiyon çekmişti. Gül, bu kelamları “Bizim rehberimiz hukuktur, bizim rotamız hukuktur, bizim kılavuzumuz hukuktur. Biz yapalım hukuk arttan gelsin değil, hukuk önden yürüsün biz ona nazaran kendimizi ayarlayalım anlayışıdır hukuk devleti” tabirini kullanmıştı. 

Gül’ü Cumhur İttifakı içerisinde MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli’nin de istemediği konuşuluyor. Bahçeli’nin Gül’den rahatsızlığını daha evvel Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ilettiği belirtildi. Bilhassa MHP kontenjanından seçilen HSK Üyesi Hamit Kocabey’i istifaya götüren süreçte Bahçeli’nin Gül’ü sorumlu tuttuğu kaydedildi.

Yargıdaki istikrarlar nasıl etkilenecek?

Gül’ün istifasının bir münasebeti de “İstanbul’da yargının başına buyruk hareket etme isteği” olmuştu. Bu durumdan kast edilenin, yargı içinde bir güç odağı olan İstanbul Kümesi’nin olduğu öğrenildi. Gül ile sık sık karşı karşı gelen İstanbul Kümesi’nin Gül’ün gidişini olumlu karşıladığı tabir edildi. Gül, eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’a yakın olduğu söz edilen İstanbul Kümesi’nin kendisine karşı güç uğraşına girdiği bir devirde, “Daha düne kadar FETÖ’cülerle birebir maklubeye kaşık sallayanlar; bugün çıkıp da ‘FETÖ mücadelesi’ dersi vermeye kalkmasınlar, Türk yargısına hesap sormaya, töhmette bulunmaya kalkmasınlar. Türk yargısı, bu çabasını büyük kararlılıkla sürdürmektedir” demişti.

DW Türkçe’ye konuşan bir kaynak, “Gül’ün istifasıyla yargıya müdahalelerin önü açıldı. İstanbul Kümesi artık yargıda çok daha rahat haraket etme, kritik ünitelere gelme imkanı yakaladı” yorumunu yaptı.

Gül, misyon mühleti içinde İstanbul ve Ankara başsavcılıklarına kendisine yakın muhafazakar kökenli isimlerin atanmasını sağlayarak, İstanbul Kümesi’nin gücünü bir ölçüde kırmıştı. Yargıçlar ve Savcılar Konseyi’nde (HSK) Genel Sekreter ve Teftiş Şurası Lideri da İstanbul Grubu’na yakın bireylerdi, lakin Abdulhamit Gül bu isimleri vazifeden almıştı.

Fakat evvel Yargıtay, akabinde Anayasa Mahkemesi üyeliğine İrfan Fidan’ın atanması, Adalet Bakan Yardımcılığı’na Hasan Yılmaz’ın getirilmesi, Bakan Gül’e karşın yapılmıştı. Gül’ün koltuğu Bekir Bozdağ’a devretmesinin akabinde yargıda kritik başsavcılıklarda değişim yaşanabileceği konuşuluyor. Bekir Bozdağ’ın Gül’e nazaran “uyumlu” çalışan bir siyasetçi olduğu, bu nedenle İstanbul Kümesi ile karşı karşıya gelmesinin beklenmediği kaydedildi.

Gül’ün varlığı, yargıdaki siyasi kimi operasyonlarda frene basılmasına neden oluyordu. Fakat bilhassa Gül’ün misyonu bırakmasıyla bu durumun değişeceği konuşuluyor. Muhtemel bir İstanbul ve Ankara başsavcıları değişimi ve bu yerlere İstanbul Grubu’na yakın savcıların getirilmesi halinde bu durumun yargı siyasetinin da değişmesine neden olacağı belirtiliyor.