Zülfü Livaneli, Simi Konferansı’nın açılışını yaptı: Önemli gerileme periyotları geçirse de insanlık geriye gitmeyecek

Eski Yunanistan Başbakanı George Papandreau’nun başkanlığında düzenlenen klâsik Simi Konferansı’nın açılış konuşmasını sanatçı-yazar Zülfü Livaneli gerçekleştirdi. Konuşmasında “İnsanlık ileri mi gidiyor” sorusunu soran Livaneli, gerileme periyotları olsa da ümitsizliğe kapılınmaması gerektiğini söyleyerek  “Şüphesiz bir halde söyleyeyim ki, önemli gerileme devirleri geçirse de insanlık geriye gitmeyecek, bu nedenle iyimserliğimizi kaybetmemeliyiz” dedi.

Yunanistan’ın başşehri Atina’da düzenleneni Simi Konferansı’na birçok ülke önderinin yanı sıra Almanya Tarım Bakanı Cem Özdemir, Almanya Kültür Bakanı Claduia Roth da katıldı.

Livaneli’nin Simi Konferansı’ndaki açılış konuşması şu formda:

“Tecrübelerime nazaran, tüm entelektüel toplantılar şu üç hususta ortan anlayışa ulaşmayı gayeler:

-Barış ülküsüne hizmet etmek ve uyuşmazlıkların tahlilinde şiddetin bir araç olarak kullanılmasına karşı çıkmak.

-Farklı kültürler ortasında ortak anlayış ve işbirliğini artırmak.

-Dünyayı ve toplumları, otokrata dönüşen demagoglar milliyetçilik ve din konseptlerini ideolojik araç olarak kullandığında, toplumların varolan istikrarını bozduğunda yaşanabilecek felaketlere karşı daha tesirli bir biçimde uyarmak. 

Bu problemleri, şahit olduğumuz gelişmeler açısından tartıştığımızda, ortaya çıkan temel soru “İnsanlık ileri mi gidiyor?”, ve şayet öyleyse eski yanılgılar bu derece tekrar edilirken ve geriye gidilirken “Bu nasıl yaşanıyor?”

En başta elbet bir halde söyleyeyim ki, önemli gerileme devirleri geçirse de insanlık geriye gitmeyecek, bu nedenle iyimserliğimizi ve yanlışsız istikamette ilerleme için çaba kararlılığımızı asla kaybetmemeliyiz.

İnsan gelişiminin doğrusal bir düzlemde gerçekleşmemesi ve her devir daha düzgün tarafta gelişmemesi bahtsızdır. Kalkınma bölgeler, kültürler ve tarih ortasında zikzaklar çizerken bazen insan makul periyotlarda geriler.

Bireysel ömür müddetlerinin kısalığı ile tarihin gelişmek ve kendi rotalarından geçmek için aldığı vakit ortasındaki orantısızlık, bizi savaşlara, yıkıma ve insan zulmüne, ekonomik ve politik gerileme periyotlarına şahit kılıyor, dünyanın nitekim bu türlü olmadığına inanmaya devam etmek zorlaşıyor. daha da berbata gidiyor. Ufukta bir yükseliş görülmesi ise kaçınılmaz.

15’inci yüzyıldan kusursuz bir filozof ve sosyolog olan İbn-Haldun, “Mukaddime” isimli kitabında, “Coğrafya kaderdir” der.

Bu cümle, kendimizi yaşarken bulduğumuz ülke, ırk, din, ve kültür dahil olmak üzere yer, kıymetlerimizi şekillendirir manasına geliyor.

İnsanlar birbirini vatani misyonları olduğuna inandırıldıkları ve kutsal olarak öğretilen bedelleri için öldürüyor. 

Örneğin talih yapıtı Ayvalık’ta doğmuş bir kişi ve Midilli’de doğmuş bir kişi, sırf iki kilometre aralıkta hayatta misal eğilimleri olan şahıslar. Şayet kendi gelişimlerine bırakılırsa, onlara empoze edilen ideolojiler nedeniyle birbirlerine karşı düşmanca güdüler besleyebilirler ve zira farklı vakitlerde sorunlar ,çok farklı görünebilir.

Örneğin 1900’lerin başında doğmuş bir Alman, insanlığın geriye gerçek gittiğini söylediğinde haklı bulunabilir. İki dünya savaşına, milyonlarca vefata, bombalanan kentlere ve insanın bir ömürde algılayamayacağı hatalara tanıklık etmek kolay değildir.

Öte yandan 1960’larda doğan bir Alman, gelişmiş ve zenginleşmiş uygar bir ülkenin vatandaşı olarak insanlık için daha umut dolu olacaktır.

Bu nedenle, insanların yaşadıkları devrin ve coğrafyalarının tartışmalarından, çatışmalarından, savaşlarından nasıl etkilendiklerini ve şekillendiklerini, geçmişte yaşananlardan çok da farklı olmadığını unutmadan anlamaya çalışmalıyız. Bu, bizi Rusya-Ukrayna savaşının gölgesinde yine popülizm ve otokrasiye getiriyor.

Savaşların temelde ekonomik çıkarlara dayandığı gerçeğini gözden kaçırmadan, popülist önderlerin toplumu savaşa, fanatizme, yıkıma ve yok olmaya yönlendirmede kullandıkları iki ana aracın din ve milliyetçilik olduğunu anlamalıyız.

“Neo-liberal” ideolojinin içinde kalan bu iki kötülük, iki kutuplu  dünyanın çökmesi ve 1990’lar itibariyle globalleşmenin hızlanmasıyla daha da agresifleşti. Globalleşme, olmazsa olmazları olan barış, demokrasi ve toplumsal adaletle enternasyonalizme çevrilemedi.  Bunun yerine global düzeyde yok sayıldı.

Bu nedenle, Barış ve Demokrasi’nin memleketler arası güçlerinin bir kesimi olarak, bu Sempozyum’un iştirakçileri, günümüzün globalleşmenin yarattığı kutuplaşmalar dünyasında, şuurlu yahut bilinçsiz milliyetçilik biçimlerine yönelik her türlü şuurlu yahut bilinçsiz ideolojik kaymaya karşı enternasyonalizm şuurunu geliştirmeye çalışmalıdır.

Çoğu vakit cömert din serpiştirmeleriyle tatlandırılan incelikli milliyetçilik biçimlerini içeren siyasetlerin, günümüz dünyasında karşı karşıya olduğumuz kötülüklere karşı rastgele bir olumlu katkı yapabileceğine inanmak ölümcül bir kusurdur.

Ancak asıl sorunu oluşturan şey, daha “demokratik” önderlerin de milliyetçi demagogların ekmeğine yağ süren siyasetlere kayarak global barış ve demokrasi uğraşına içeriden ziyan vermelerinin alışılmadık bir durum olmadığı gerçeğidir.

Bu nedenle bu Sempozyum’daki tartışmalarımızı kendi ortamızda ve kendi ülkelerimizde milliyetçi ve dinî hislerin nasıl daha faal bir halde tespit edilip bunlarla uğraş edileceğine yoğunlaşmamız gerektiğine inanıyorum.”

Barış mükafatı Maria Farantouri’ye

Maria Farantouri- Zülfü Livaneli

Simi Konferansı’nda her yıl verilen Papandreau-Cem Barış Mükafatı, bu yıl Yunan barış savaşçısı ve yorumcu Maria Farantouri’ye verildi. Farantouri, teşekkür konuşmasında Mikis Theodorakis ve Livaneli’yle 40 yıldır sürdürdükleri barış etkiliklerini anlattı.

Toplantıya Türkiye’den iştirakçiler arasında Ekonomist Prof. Dr. Hurşit Güneş, eski CHP Genel Sekreteri Şule Bucak, gazeteci muharrir Zeynep Göğüş, siyaset bilimci akademisyen Soli Özel, siyasal iletişimci Necati Özkan da katıldı.