Al Jazeera’da Libya tahlili: “ABD, Rusya’nın mümkün genişlemesi karşısında Türkiye’nin varlığına olumlu bakıyor”

T24 Dış Haberler

Katar merkezli Al Jazeera, iç savaşın tesirini sürdürdüğü Libya’da Türk ve Rus askeri varlığının mercek altına alındığı bir tahlil yayımladı. Tahlilde, Türk ve Rus birliklerinin Libya’daki varlığının Avrupa için “rahatsız edici” olduğu fakat ABD’nin mümkün bir Rus genişlemesi karşısında Türkiye’nin Libya’daki varlığına olumlu baktığı belirtildi. 

Al Jazeera’da yayımlanan tahlilde, Fransa’nın Libya’nın doğusundan yabancı savaşçıların çekilmesinin birinci evresinin tamamlandığı açıklaması hatırlatıldı. Diplomatlar, çekilen birinci kümenin Çad’dan paralı askerler olduğunu söyledi.

Libya’da 24 Aralık’ta planlanan seçimin ertelenmesinde ülkedeki yabancı savaşçıların ayrılmamasının da tesirli bir faktör olduğu belirtilen tahlilde “Sahel bölgesinden birtakım yabancı savaşçılar Libya’dan ayrılsa da Türkiye’nin askeri varlığı ya da Rusya’nın Wagner Grubu’nun öngörülen bir gelecekte ülkeden ayrılacağına dair bir işaret yok” denildi.

Tahlilde, Türkiye ve Rusya’nın Libya’daki varlığının sonlanmamasının “iki temel nedeni” olduğu belirtildi ve şöyle sıralandı:

“Birincisi, Türkiye’nin de Rusya’nın da Libya’da kalmakta çıkarları var. İkincisi, şu an Libya’dan çekilmek için teşvik edecek çok az münasebet var zira Türk ve Rus güçlerine Libya’dan ayrılmak için baskı yapacak tek güç, şu an ABD. ABD’nin bu kartı oynama mümkünlüğü düşük görünüyor.”

Tahlil için değerlendirmede bulunan Brookings Enstitüsü’nden Dış Siyasette Güvenlik, Strateji ve Teknoloji Merkezi’nden Federica Saini Fasanotti, “Washington, bilhassa Donbass’tan Kuzey Kore’ye, Çin’e ve her şeyden öte ülke içinde daha ağır basan sıkıntıların olduğu devirde Libya’yla ilgilenmiyor. Bu nedenle şu ana kadar kimsenin beklediği bir bağlılık olmadı ve Brüksel için üzgünüm, yarın da olmayacak” dedi.

Cenevre merkezli Ulusötesi Organize Hatalara Karşı Global Girişim’den Jalel Harchaoui de “Biden’ın Libya için bir stratejisi yok. Biden idaresi, bu bahiste bir strateji belirleyecek kadar ciddiye almıyor” dedi.

Al Jazeera tahlili, bu bağlamda Türkiye ve Rusya’nın Libya’daki askeri varlığının devam edeceği sözleriyle devam ederken Washington’ın perspektifinde bu durumun, “Wagner kümesinin varlığı genişlemediği sürece” sorun teşkil etmediği belirtildi. Rus güçlerinin Libya’daki varlığına ait telaşlar karşısında ABD’nin Türkiye ordusunun bölgedeki varlığını “Washington’ın gerçekçi bir formda bekleyebileceği en âlâ sonuç” olduğu belirtildi.

Harchaoui durumu şöyle açıkladı:

“ABD’nin sahip olduğu tek düzenek Türkiye’nin varlığı. ABD, Türkiye’ye baktığında bir NATO üyesi görüyor. Amerikan perspektifinde bu varlık, istenen bir durum. Birebir vakitte ABD’nin Rusya’nın varlığını genişletmesini önlemek için bir araca muhtaçlığı var. Sonuç olarak, Washington, Türkiye’nin Libya’daki varlığına olumlu bakmış oluyor”

“Avrupa’nın güzeline gitmiyor”

Al Jazeera, ABD Türkiye’nin Libya’daki varlığını desteklerken Avrupa için bu durumun “rahatsız edici” olduğunu aktardı. Haberde, bilhassa Fransa’nın ABD’nin perspektifiyle zıt düştüğü belirtildi.

NATO Savunma Koleji Vakfı’ndan Maghreb analisti Umberto Profazio, Türkiye’nin Libya’daki varlığının Fransa’nın çıkarlarına zıt olduğunu belirtti ve İtalya’nın da bu durumdan rahatsız olmaya başladığını söyledi.  Profazio “Özellikle İtalya’da Libya’yı art bahçe olarak gören çok sağcı siyasi hareketler tarafından” dedi.

Ekonomik mutabakatların da rol oynadığını söyleyen Fasanotti, “Rusya ya da Türkiye’nin Libya’da imzaladığı her mutabakat, Avrupalı ortaklar için azalan bir ekonomik muahede manasına geliyor.” dedi.

AB üyelerinin Libya’daki Türk ve Rus gücünü Avrupalı güçlerin ulusal çıkarlarını tehdit edici olarak algılamalarına neden olan güvenlik meseleleri da olduğu vurgulandı. Fasanotti, “Son olarak, Libya kıyılarını kim denetim ediyorsa, göç akımlarını da denetim ediyor ve bu, Brüksel’in hafife almaması gereken stratejik bir konu” dedi.

Libya’da iç savaşın tarafları, yabancı savaşçı ve paralı askerlerin ülkeden çekilmesi için mutabakata varmıştı. Birleşmiş Milletler liderliğinde yapılan 5+5 Ortak Askeri Komite görüşmelerinde 3 günlük tepenin sonunda “kademeli ve dengeli” bir çekilme planı konusunda mutabakat imzalandığı söz edilmişi.