Almanya’nın talebi Türkiye havalimanlarını tesirler mi?

Almanya, havalimanlarında yaşanan kriz için tahlillerden birini de Türkiye’de arıyor. Uzun müddettir işçi eksikliği nedeniyle havalimanlarında aksaklıklar yaşanan Almanya’ya bu kapsamda Türkiye’den 2 bin yer hizmetleri çalışanının götürülmesi planlanıyor. Bu kapsamda Türk işçilere vize süreçlerinde kolaylık sağlanması kararlaştırılırken sürecin hızlanması için de yeni adımlar atılması bekleniyor.

Ancak Türkiye’nin havalimanlarında çalışan çalışanların Almanya’ya gitmesi bu mevzuda Türkiye’deki havacılık bölümünü de kısmen zora sokabilir. Çünkü bu yaz periyodunda Türkiye’deki havalimanlarında da önemli bir yoğunluk yaşanıyor. Üstelik önümüzdeki aylarda da hem yabancı hem de yerli turistlerin bu hareketliliği devam ettirmesi bekleniyor.

Daha evvel bu mevzuda yapılan açıklamaların birden fazla Alman makamlarından geliyordu. Türkiye’de havacılık alanında hizmet veren şirketler DW Türkçe’ye bu hususta bir bilgi sahibi olmadıklarını paylaşırken süreci yakından izlediklerini belirtti.

SHGM’den işçiye çağrı

Türkiye’deki havacılık otoritesi Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) ise yaptığı açıklamada işçilere seslenerek “Okçular doruğunu terk etmeyin” dedi.

Avrupa ve dünyada havacılık kesiminin bir kâbusu yaşadığı ve buna karşın Türkiye’deki havacılık kesiminin yükselişinin sürdüğü hatırlatılan açıklamada şu sözlere yer verildi:

“Bazı ülkelerin ve bu ülkelere ilişkin işletmelerin, ülkemiz sivil havacılığına imrenmeleri ve sizleri istihdam etmeye yönelik çalışmalarını son derece olağan karşılıyoruz. Bu kapsamda, son günlerde kimi ülkelerin, havacılık profesyonellerimizi istihdam etmeye yönelik ağır bir çalışma içerisinde olduklarını titizlikle takip etmekteyiz. Bu ülkelerin yapmış olduğu çalışmaların bir başka emelinin, sizler üzere nitelikli ve başarısı tasdiklenmiş profesyonelleri istihdam etmenin yanı sıra ülkemizin havacılık kesimindeki yükselişini durdurmaya yönelik olduğunun da şuurundayız. Mevzuyu bu bağlamda değerlendirdiğimizde, Türk sivil havacılığının yükselişinin tıpkı biçimde devam etmesi maksadıyla okçular doruğunu asla terk etmemenizi sizden özellikle rica ediyoruz.”

DW Türkçe’nin edindiği bilgilere nazaran Türkiye’de TAV, TGS ve HAVAŞ üzere firmalarda yer hizmetlerinde çalışan işçi sirkülasyonu çok yüksek. Bu noktada şirketler yoğunlukla başa çıkabilmek için daima olarak gereksinim kadar işçisi çalıştırıyor, hatta birden fazla vakit muhtaçlık fazlası istihdam sağlıyor. Ayrıyeten bu şirketler süratli sirkülasyondan ötürü yeni işçinin eğitimi konusunda da epey deneyimli ve kısa müddette açıkları kapatma kabiliyetine sahip. Şirketlere nazaran bu durum çok büyük bir krize neden olmaz çünkü şirketler bu mevzuda sürecin de çabucak bitirileceğini düşünmüyor.

Ücret konusu vurgulandı

SHGM tarafından yapılan açıklamada altı çizilen bir başka nokta ise işçi fiyatları oldu. SHGM, çalışanların şirketlere ayrılmak için geldiklerinde süratli tahliller üretilmesini, bilhassa ücretsel nedenlerle oluşan ayrılma taleplerinde ise şirketlerin bütçelerinin el verdiği ölçüde işçinin talebinin karşılanarak kayıpların minimize edilmesi istikametinde ricada bulundu.

Bir adımda pilotlar için atıldı

SGHM yakın vakitte da pilotlara yönelik bir adım attı. Yaz dönemi ile birlikte havayolu şirketlerinin grup planlaması, uçuş operasyonlarının aksamaması ve uçuş güvenliğinin olumsuz etkilenmemesi için SGHM, grup geçişleri yönetmeliğinde kimi hususları değiştirdi. Kurumun resmi internet sitesinde yer alan bilgilendirmede başta Türk pilotları olmak üzere kabin gruplarının yabancı havayolu şirketlerine geçişi zorlaştırıldı. Değişen unsura nazaran, uçuş takımlarının bağlı bulundukları havayolu şirketlerinden müsaade dokümanı olmaksızın ayrılarak yabancı havayolu şirketlerinde katılmak isteyen uçuş gruplarının geçiş için müracaatları en az 6 ay mühletle kabul edilmeyecek.

Türkiye’nin yıldızı parlıyor

Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü’nün datalarına nazaran 2014’te Türkiye’de 166 milyon olan yolcu trafiği 2019’da 208 milyona kadar çıkmıştı. Lakin pandemi devrinde tüm dünyada duran havacılık kesimi Türkiye’deki yolcu trafiğini de etkiledi. Yolcu trafiği 2020’de 81 milyona düştü. Sayı 2021’de toparlanarak 128 milyona çıktı.

DHMİ 2021 yılı faaliyet raporundaki bilgilere nazaran Türkiye, global yolcu trafiğinde 2021’de 6’ncı sırada, Avrupa’da ise 2’nci sırada yer alıyor. Ayrıyeten uçak trafiği istatistiklerinde ise Türkiye, Avrupa’da 5’inci ülke pozisyonunda.

Burada en değerli ayrıntı ise 2019 yılına nazaran pandeminin yaşattığı kayıplar. Türkiye 2019-2021 yılı karşılaştırmasında trafik kayıpları bazında yüzde 30 ile Avrupa ülkeleri ortasında en az kayıp yaşayan 6’ncı ülke. Birebir devirde Birleşik Krallık yüzde 62, Almanya yüzde 50 ve Fransa yüzde 42 kayıp yaşamıştı.

Avrupa Hava Seyrüsefer Güvenliği Örgütü (EUROCONTROL) bilgilerine nazaran bu devirde (2019-2021) Avrupa’nın en ağır 10 havalimanının günlük trafiğine bakıldığında İstanbul Havalimanı 8’inci sıradan 2’nci sıraya yükselirken daha evvel birinci 10’da olmayan İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’nın ise 7’nci sıradan listeye girdiği görülüyor.

Aynı formda günlük istatistiklerde 2019’da 4’üncü sırada yer alan THY’nin 2021’de Lufthansa ve easyJet’i geride bırakarak 2’nci sıraya tırmandığı da görülüyor. Ayrıyeten 2019’da birinci 10’da bulunmayan Pegasus ise 2021’de listeye 7’nci sıradan dahil oluyor.

SGHM 2021 Havayolu Kesim Raporu’nda yer alan EUROCONTROL tahliline nazaran 2019 bilgileri baz alınarak 2027 yılına kadar Avrupa uçuş trafiği için 3 farklı senaryo oluşturulmuş. Birinci senaryoda pandeminin tesirlerinin kısa müddette atlatılması ön görülüyor ve 2023 yılı ortalarında 2019 yılı bilgilerine ulaşılacağı düşünüyor. Baz senaryoda ise 2023 yılı sonunda 2019 bilgilerine ulaşılacağı hesaplanıyor. En makus senaryo ise ortaya 2019 istatistiklerine 2027’de ulaşılacağını işaret ediyor.

İlk 6 ay neyi işaret ediyor?

Ancak DHMİ tarafından yayınlanan ve Türkiye’nin birinci 6 aylık gerçekleşmelerine bakıldığında Türkiye’nin bu tahlildeki yüksek senaryoya nazaran ilerlediği görülüyor. Buna nazaran 2021’in birinci 6 aylık devrinde 40,1 milyon yolcu trafiğine hizmet veren Türkiye’deki havalimanları 2022’nin tıpkı devrinde bu sayıyı yüzde 87,3 artışla 75,2 milyona çıkardı.

Bu periyotta Türkiye genelinde dış çizgi yolcu trafiğinde yüzde 157,6’lık artış oldu. Bu artış Antalya’da yüzde 186, Gazipaşa’da (Alanya) yüzde 201, Muğla’da (Dalaman) yüzde 717 oldu.

Ocak-Haziran periyodunda İstanbul Havalimanı 27,5 milyon, Sabiha Gökçen Havalimanı 13,7 milyon, Ankara Esenboğa Havalimanı 3,9 milyon, İzmir Adnan Menderes Havalimanı 4,2 milyon, Antalya Havalimanı 10,2 milyon, Muğla Dalaman Havalimanı 1,4 milyon, Muğla Milas-Bodrum Havalimanı 1,2 milyon, ve Adana Havalimanı 1,8 milyon yolcu ağırladı.

Özellikle turizm dalında 2019 yılı istatistiklerinin yakalanacağı hatta aşılacağı beklentisi varken buradaki hareketin ağır yaz ve sonbahar periyodunda daha da üst çıkması ön görülüyor. Bu da havalimanlarının yer hizmetlerini sağlayan şirketler için son 3 yılın en ağır dönemi olma beklentisini beraberinde getiriyor.

Yani Türkiye’deki yer hizmetleri alanında çalışan işçilerin de bu manada mesaileri ağır geçecek. Şirketler bu kadar ağır çalışırken eğitimli ve hazır çalışanını kaybetmek istemeyebilir, ayrıyeten ağır tempo içerisinde yeni işçi eğitimlerini sürdürmek de sıkıntı olabilir.