Avrupa Parlamentosu, Türkiye’yi “istikrarsızlık kaynağı” olarak tanımladı

Kayhan Karaca
Strasbourg

Avrupa Parlamentosu’nun (AP) Strasbourg’da devam eden genel heyet toplantılarında Avrupa Birliği’nin (AB) ortak dış, güvenlik ve savunma siyasetleriyle ilgili iki başka rapor görüşüldü.

AB’nin Ortak Güvenlik ve Savunma Siyaseti hakkında Liberal Küme (Renew) üyesi Fransız parlamenter Nathalie Loiseau tarafından kaleme alınan raporda Türkiye’nin, “AB ve komşuları için birçok kaygı alanında birden fazla vakit istikrar bozucu rol oynadığı ve böylece bölgesel barış, güvenlik ve istikrarı tehdit ettiği” savunuldu. Loiseau 2019’da AP üyesi olmadan evvel ülkesi Fransa’da Ülke Yöneticisi Emmanuel Macron’un Avrupa İşleri Üst Kurumu vazifesini yürütüyordu.

Raporda Türkiye’nin; “başta Yunanistan ve Kıbrıs olmak üzere AB üyesi devletlere karşı ve Doğu Akdeniz’deki yasadışı faaliyetleri ve askeri çarpışma tehditleri ile Yunanistan ve Kıbrıs’ın deniz yetki alanlarında ilan ettiği yeni yasadışı faaliyetlerin son derece tasa verici” olduğu görüşü not edildi. Bu faaliyet ve tehditler kınandı.

Tansiyonu düşürmeye dönük uğraşların not ediliği, lakin “Türk askeri gemilerinin, memleketler arası hukuku ve AB üyesi devletlerin egemenliğini ihlal ederek, (Birleşmiş Milletler’in Libya’ya yönelik askeri ambargosunu kontrol misyonlu) MED IRINI operasyonuna karşı tahrik aksiyonlarının ve sataşkan tehditlerinin esef verici” olduğu kaydedildi. AB’nin, “üye devletlerinin ve kendisinin çıkarlarını ve bölgesel istikrarı korumak maksadıyla elindeki tüm araç ve seçenekleri kullanma iradesine sahip olduğu” tabir edildi.

“Üyelik perspektifi realist değil”

AB’nin Ortak Dış ve Güvenlik Siyaseti hakkında Hristiyan Demokrat Küme üyesi Alman parlamenter David McAllister tarafından hazırlanan raporda ise Türkiye’nin (AB) üyelik perspektifinin mevcut koşullarda “gerçekçi olmadığı” bildirisi verildi. Türkiye’deki “olumsuz gidişatın derhal ve dengeli biçimde aksine dönmemesi halinde” 2005’te başlayan iştirak müzakerelerinin askıya alınması için Avrupa Komisyonu’nun teklifte bulunması istendi. Türkiye ve AB’nin, “ilişkilerin mevcut çerçevesini, işleyiş kapasitesini ve gelecekteki alakaları için alternatifleri ve muhtemel ilgi modellerini, gerçekçi davranarak ve üst seviye diyalog yoluyla gözden geçirmeleri” görüşü lisana getirildi.

Türk dış siyasetinin AB çizgisinden uzaklaştığı bildirisi verilen raporda, Doğu Akdeniz’deki ihtilaflara kalıcı tahlil için diplomatik diyaloğun tekrar başlatılması davetinde bulunuldu.

Türkiye’nin “AB için kıymetli stratejik çıkar tabir eden bir ülke” olduğuna vurguda bulunulan raporda, bağların “ortak çıkar alanlarında ağırlaşması gerektiği” savunuldu. İklim değişikliği, terörle gayret, göç, güvenlik ve iktisat üzere alanlara öncelik verilmesi istendi.

Bu raporun Türkiye paragrafına Muhafazakâr Küme üyesi Polonyalı parlamenterler tarafından sunulan bir değişiklik önergesinde, “AB’nin Türkiye ile daha stratejik işbirliği öngörmesi” ve “milyonlarca göçmen ve sığınmacıyı konuk ettiği için Türkiye’ye minnettar olunduğunun tabir edilmesi” halinde iki cümle eklenmesi istendi. Önerge raporla birlikte oylamaya sunulacak.

Borrell’den Maraş vurgusu

Genel konseyde yapılan tartışmada kelam alan AB Dışişleri ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell Fontelles, Doğu Akdeniz’de Türkiye ile tansiyonun “yatıştığını gördüklerini”, lakin Ankara’nın (Kıbrıs’ın) Maraş bölgesindeki faaliyetlerinin “endişe kaynağı olmaya devam ettiğini” söyledi.

Raporlar yarın (16 Şubat Çarşamba) oylamaya sunulacak. Malum hastalık tedbirleri nedeniyle hibrit gerçekleşen oylamanın sonuçlarının perşembe günü açıklanması bekleniyor.