AYM, cezaevinde mahkumun eski kıyafetlerine el konulmasını ‘hak ihlali’ olarak kıymetlendirdi

Anayasa Mahkemesi (AYM) eski kıyafetleri cezaevine alınmayarak el konulan mahkum Emre Sönmez’in kişi maddi ve manevi varlığının müdafaa hakkının ihlal edildiğini bildirdi. AYM kararında, “Mali imkanları kâfi olmayan tutuklu ve mahkumların evlerindekileri kullanmak yerine yeni kıyafet almaya zorlanması ceza infaz kurumunda bulunmanın ötesinde bir ızdırap duymalarına yol açabilir” dedi.

12,5 yıl mahpus cezası alan Emre Sönmez, Osmaniye 1 No’lu T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’na sevk edildi. Sönmez, 21 Kasım 2018 tarihinde Osmaniye İnfaz Hakimliği’ne başvurarak, kıyafet değişimi kısıtlamasının kaldırılması talebinde bulundu. Sönmez’in talebi reddedilerek, Ceza İnfaz Kurumlarında Bulundurulabilecek Eşya ve Hususlar Hakkında Yönetmeliğin 7. Maddesi’ni anımsatıldı.

Ret münasebetinde, ceza infaz kurumu dışından getirilmesine müsaade verilen giysi eşyalarında eskiyenlerini yenileriyle değiştirilebileceğinin karara bağlandığı kaydedilerek, Sönmez’in şikayetinin münasebetinin anılan karardaki “yeni” tabirinden kaynaklandığı açıklandı. Münasebette, “yeni” tabiri “etiketli yahut etiketsiz, hiç kullanılmamış yahut az kullanılmış olan ve çamaşır makinası yahut ağartıcılara maruz kalmamış ya da tamir görmemiş kıyafetler” olarak açıklandı.

“Mülkiyet hakkı ihlal edildi”

Sönmez’in itirazı da Osmaniye 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nden döndü. Bunun üzerine Sönmez, 28 Aralık 2018 tarihinde AYM’ye ferdi müracaat yaptı. Sönmez eski kıyafetlerinin ceza infaz kurumuna alınmaması nedeniyle “kişi maddi ve manevi varlığını muhafaza, geliştirme” ve kıyafetlerine el konulması nedeniyle de “mülkiyet hakkının ihlal edildiğini” öne sürdü.

Sönmez’in başvurusu, AYM Birinci Bölümü’nde 13 Ocak 2022 tarihinde karara bağlandı. Mülkiyet hakkının ihlale edildiğine ait Sönmez’in savı açık destekten mahrum olduğu gerekçesiyle oybirliği ile reddedilirken, kişi maddi ve manevi varlığını müdafaa hakkının ihlal edildiğine oybirliği ile karar verildi. Kararın bir örneği ihlalin ortadan kaldırılması için Osmaniye İnfaz Hakimliği’ne gönderildi.

“Cezaevinde bulunma insan onurundan feragat edilmesini gerektirmez”

AYM kararının münasebetinde, “Az kullanılmış olan ama giyilebilir olma özelliğini kaybetmeyen kıyafetlerin ceza infaz kurumuna alınmamasının haklı bir temeli yoktur” denilerek, şöyle devam edildi:

“Dahası müracaatçı, maddi imkanlarının yeni kıyafet almaya elverişli olmadığını öne sürmektedir. Mali imkanları kâfi olmayan tutuklu ve mahkumların evlerindekileri kullanmak yerine yeni kıyafet almaya zorlanması ceza infaz kurumunda bulunmanın ötesinde bir ızdırap duymalarına yol açabilir. Cezaevinde bulunma insan onurundan feragat edilmesini gerektirmez”

Kararda, Sönmez’e 2 bin 500 lira manevi tazminat verilmesine de hükmedildi.