Bayan Sünnetine Karşı Sıfır Tolerans Günü: Papa’dan “kadın haysiyetini aşağılamayın” iletisi

Getty Images Unicef’e nazaran Afrika, Asya ve Orta Doğu ve göçmen toplumlarda “sünnet edilmiş” olan 200 milyondan fazla kız çocuğu ve bayan yaşıyor.

Memleketler arası Bayan Sünnetine (Genital Sakatlama) Karşı Sıfır Tolerans Günü’nde Katoliklerin manevî başkanı Papa Francesco, “kadınların haysiyetine ve fizikî bütünlüğüne” ziyan veren bu uygulamayı eleştirdi.

Papa Francesco klasik Pazar duasının akabinde yaptığı konuşmada bugünkü Bayan Sünnetine Karşı Sıfır Tolerans Günü’ne de değindi. Vatikan’daki San Pietro Meydanı’nda toplanan kalabalığa seslenen Papa şunları söyledi:

“Bugün bayan sünnetine karşı memleketler arası gayret günü. Her yıl yaklaşık 3 milyon kız, sıklıkla sıhhatleri için çok tehlikeli şartlarda bu müdahaleye maruz kalıyor. Maalesef dünyanın birçok bölgesinde yaygın olan bu uygulama bayanların haysiyetini aşağılıyor ve fizikî bütünlüklerine önemli biçimde ziyan veriyor.”

Papa daha evvel de bayan sünneti uygulamasını “kölelik biçimleri, bayan vücudunun metalaştırılması ve sakatlanması” üzere “aşağılama türleri” ortasında saymış ve bunlara karşı gayret daveti yapmıştı.

Dünya çapında 200 milyon kişi

Birleşmiş Milletler (BM) bilgilerine nazaran dünya çapında 200 milyondan fazla kişinin bayan sünneti olarak da anılan genital sakatlamaya maruz kaldığı hesaplanıyor.

BM’ye nazaran bu uygulama öncelikle Afrika ve Ortadoğu’daki 30 ülkede yaygın. Lakin Asya ve Latin Amerika’daki birtakım ülkeler ile Batı Avrupa, Kuzey Amerika, Avustralya ve Yeni Zelanda’da kimi göçmen kökenli topluluklarda da bayan sünneti uygulamasına rastlanıyor.

Bayan cinsel organının tıbbi olmayan nedenlerle değişime ya da yaralamaya maruz bırakılması operasyonları, bayanların genital sakatlanması ya da bayan sünneti olarak isimlendiriliyor.

6 Şubat tarihi, 2003’te bu uygulamaya karşı sıfır tolerans günü ilan edildi. BM kurumları, 2030’a kadar bayan sünnetini ortadan kaldırma maksadı belirledi.

Pandemi olumsuz etkiliyor

Bu yıl 6 Şubat Memleketler arası Bayan Sünnetine Karşı Sıfır Tolerans Günü öncesi yapılan açıklamalar, Malum hastalık pandemisinin bu uygulamayı bitirme uğraşlarına ziyan verdiğini gösteriyor.

BM Nüfus Fonu (UNFPA) ve Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) tarafından geçen Cuma günü yapılan ortak açıklamada, “Artan yoksulluk, eşitsizlik ve çatışmalarla boğuşmakta olan ülkelerde artık de Malum hastalık pandemisi bu uygulamayı sona erdirme uğraşlarını daha da tehdit ediyor” denildi.

UNFPA ve UNICEF’in açıklamasında bu durumun “dünyanın en savunmasız ve kenara itilmiş kızları açısından kriz içinde kriz yarattığı” vurgulandı.

BM kurumları, “Malum hastalık öncesinde, 2015-2030 yılları ortasında 68 milyon kız çocuğunun genital sakatlama riski altında olduğu hesaplanıyordu. Pandemi yüzünden okulların kapanması ve kızları bu ziyanlı uygulamadan muhafazaya yardımcı programların aksamasıyla, gelecek 10 yıl içinde 2 milyon ek bayan sünneti olayı daha görülebilir” ihtarında bulundu.

Bayan sünnetinin en yaygın olduğu 31 ülkede bu uygulamayı bitirebilmek için 2,4 milyar dolarlık yatırım gerektiği hesaplanıyor. Bu yatırımların ulusal maddelerin hazırlanması ve uygulanması, kız çocukları ve bayanların güçlendirilmesi programları üzere alanlara yapılması amaçlanıyor.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de bayan sünnetini “dünyanın her yerindeki bayanlara ve kız çocuklarına derin ve kalıcı biçimde ziyan veren iğrenç bir insan hakları ihlali” diye niteledi.

Pandeminin daha fazla kız çocuğunu tehlike altına soktuğunu vurgulayan Guterres, “Cinsiyet eşitsizliğinin bu bariz tezahürü durdurulmalıdır. Acil yatırımlarla ve vaktinde harekete geçerek, bayanların genital sakatlanmasının 2030’a kadar sona erdirilmesi amacına ulaşabiliriz ve bayanların bütünlüğüne ve özerkliğine saygılı bir dünya inşa edebiliriz” dedi.

• Bayan sünneti nedir, hangi ülkelerde yaygın, neden durdurulamıyor?
• İngiltere’de 8 binden fazla bayan sünnet edildi
• ABD’de bayan sünnetiyle suçlanan tabip ömür uzunluğu mahpus yatabilir

—

Ateş Çankaya

Ateş Çankaya 2