Ekonomist Mustafa Sönmez: Enflasyonun martta yüzde 70’i bulması çok beklenen

Ekonomist Mustafa Sönmez, enflasyonun mart ayında yüzde 70 oranına çıkmasının olası olyazdı. Gazete Duvar’daki yazısında ocak ayında yıllık enflasyonun yüzde 48,7’ye yükseldiğini hatırlatan Sönmez, son iki aydaki artışlarda bilhassa besin ve güce fiyatlarının rolüne dikkat çekerek şöyle dedi:

“Her aya yaklaşık 3,5 puanlık besin enflasyonu düştü. Aralık ayının yüzde 13,5 TÜFE’sinde 4,2 puan besinden geldi. Ocak ayının 11 puanında da yaklaşık 3 puan besinden geldi. Hasebiyle, izleyen aylarda da en az 2,5-3 puanlık enflasyon her ay besinden gelecek diyebiliriz. Tarımdaki yapısal meseleler, çiftçinin desteklenmemesi, küstürülmesi, iklim kuralları bir ortaya gelince, besinde arz eksikliği ve takiben enflasyon kaçınılmaz görünüyor.

Yumuşamayan bir öbür enflasyon dinamiği, ulaştırma ile ilgili. Bu kümede, kent içi ulaşıma gelen artırımlar bir mühlet için de olsa, sırasını savdı lakin canlı kalan hususlar araba artırımları ve akaryakıt, motorin, LPG; yani akaryakıt fiyatları. Arabada önümüzdeki aylarda da aylık yüzde 10’u bulan artışlar mümkün. TÜFE içinde yüzde 7’nin üstünde yükü var arabanın. Bu da tek başına arabadan her ay 1 puan enflasyon tesiri demek. Motorin, akaryakıt, LPG’den de aylık ortalama yüzde 20 dolayında fiyat artışları geliyor ve bunların da aylık TÜFE’ye 1 puan kadar katkıları var. Hasebiyle ulaştırmadan her ay 2 puan TÜFE tesiri mümkün. Böylelikle besin ve ulaştırma, iki küme, aylık 5-5,5 puan TÜFE tesiri üretme potansiyeline sahipler.

İthal girdiye bağımlı elektronik, beyaz eşya üzere ‘Ev eşyası grubu’ da her ay 1 puan kadar TÜFE üretiyor. Konut kümesinde, elektrik, doğalgaz su, bir müddetliğine sıralarını savmış olsalar da, ayda ortalama yarım puan enflasyon bu kümeden kira artışı hasebiyle geliyor.

Böylelikle besin, ulaştırma, konut eşyası, konut kümelerinde, aylık 7-7,5 puan dolayında TÜFE artışı yaşanabiliyor. Geriye kalan giysi, eğitim, sıhhat, lokanta, haberleşme vb. 8 kümeden ayda 1 puan bile gelse, şubat ayında yüzde 8,5 TÜFE artışı mümkün. Bu, şubat ayında yıllık TÜFE’yi yüzde 60 basamağına çıkarmaya yetiyor.

2022 Mart ayında ise aylık artış yüzde 7,5’da kalsa bile yıllık TÜFE yüzde 70 basamağına çıkıyor.

2021 Ekim ayında yüzde 20 olan yıllık enflasyonunun 2022 Ocak ayında yüzde 50’ye yaklaştıktan sonra, mart ayında yüzde 70’i bulması çok mümkün. Bu, sahiden de başta geçim sorunu olmak üzere, tüm iktisatta tahribata yol açan bir sıçramadır.”