Esnaf sıkıntı durumda: Menülere “elektrik zammı” geliyor

Elektrikte kademeli tarife hem vatandaşı hem de esnafı epey zorluyor. Her ne kadar daha evvel açıklanan 150 kilovatsaatlik baraj, ağır itirazlar sonrası 210 kilovatsaate çıkarılsa da esnaf bu mevzuda kendileri için özel bir adım atılması gerektiğini söylüyor.

Son bir haftada binlerce esnafın elektrik faturalarındaki zamları kendilerine şikâyet ettiğini söyleyen Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Lideri Bendevi Palandöken, DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede “Şikayetler sabahtan akşama kadar devam ediyor. Türkiye’nin her köşesinden esnaflar mail atıp telefon açıyor. Esnaf önemli manada zorlanıyor. Birden fazla esnaf kapanmamak için bizden tahlil bekliyor. Bu koşullarda işletmeyi ayakta tutabilmek mümkün değil” diye konuştu.

Esnaf için en acil tahlilin kademeli tarifede kendileri için özel bir hududun belirlenmesi olduğunu tabir eden Palandöken’e nazaran şayet bu adım atılmazsa çok sayıda esnaf süratle kepenk indirebilir. Esnafa verilen takviye paketlerinin değerli olduğunun altını çizen Palandöken, “Kasap, balıkçı, restorancı dolap çalıştırmasın mı? Eserleri bozulsun mu? Kırtasiyeci tabela yakmasın mı? Terzi ütüsünü çalıştırmasın mı? Artık bu esnaflar iş yaparken kullandığı elektriğe bakıyor. Sonra da dönüp ne kazandığını hesaplıyor. Sonra ziyanda olduğunu görünce durumu sorguluyor. Neden dükkân açmaya devam etsinler?” halinde kelamlarını sürdürdü.

“Isıtıcılar maliyeti artırıyor”

TESK Lideri Palandöken en küçük esnafın bile güç tüketimin fazla olduğunu belirtirken Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Lideri Ramazan Bingöl’e nazaran bu devirde çalıştırılan ısıtıcılar da esnafın maliyetlerini epey zorluyor.

Üstelik Bingöl, birden fazla restoran ve kafede müşterinin konforu için kullanılan ısıtıcıların getirdiği ek maliyetin şimdiden menülerdeki fiyatlara yansımaya başladığını söyledi. “Müşteriye ‘ısıtıcıyı açamayız’ diyemezsiniz. Her işletme müşterisinin en rahat şartlarda yemek yemesini ister. Müşterinin de talebi bu istikamettedir. Kışın soğuk ortamları ısıtmak, yazın da sıcak ortamları soğutmak zorundayız. Fakat bu konforun da bir bedeli var. İşletmeciler bunu karşılayamaz. Birden fazla restoran ve kafe elektrik faturalarında bu yükü menülerine eklemeye başladı bile” diyen Bingöl, bu farkı yansıtmayanların ziyan edeceğini söz etti.

Bingöl, kelamlarına “Türkiye’de yemek yemek artık ucuz değil” biçiminde devam etti.

“Esnaf artırım yapmak zorunda kalıyor”

Esnafın artan maliyetleri verdiği hizmete yansıtmak zorunda olduğunu vurgulayan TESK Lideri Palandöken, bu mevzuda vatandaşın karşısına birinci olarak esnafın çıktığını ve vatandaşın artırımların hesabını esnafa sorduğunu söyledi. “Ama esnaf eskisinden daha az kâr ederek çalışıyor” diyen Palandöken, elektrik ve doğalgaz maliyetlerinin artık kira sarfiyatını bile geride bıraktığına dikkat çekti.

Palandöken, esnafın içinde bulunduğu durumu “Vatandaşın gelir seviyesi niyet esasen ayağını çarşıdan kesti. Artık esnaf daha az müşteriye çalışıyor. Bir taraftan da maliyet yükü var. En azından güç sarfiyatlarında yüzde 50 indirim uygulanması gerekiyor. Zincir marketlerin ve taşınabilir teslim uygulamaların pazardaki hakimiyeti ile güç kaybeden esnafa yeni bir dayanak gerekiyor” diye anlattı.

“Daha evvel böylesini yaşamadık”

Türkiye’deki 20 binden fazla üyeden görüş aldıklarını anlatan TÜRES Lideri Bingöl’e nazaran son yaşanan durum pandemiden daha makus. Bingöl, “Daha evvel yaşamadığımız bir durumu yaşıyoruz. Haftada iki kez bir restorana giden müşteri artık bir kez gelebiliyor. Müşteri sayıları süratle azalıyor. Vatandaşlar da çok haklı. Hangi restoranla konuşsak tıpkı bildirimi alıyoruz maalesef” formunda konuştu.

Esnaf birliklerine nazaran Türkiye’deki en küçük esnafın elektrik faturası bin liradan başlıyor. Bu birden fazla işletmede aylık 10 bin lirayı aşıyor. Restoran ve kafe üzere işletmelerde ise 7-8 bin liradan başlayan elektrik faturaları çok büyük işletmelerde 100 bin lirayı bulabiliyor.

TESK datalarına nazaran Türkiye’de 2 milyon 38 bin 362 esnaf bulunurken kayıtlı işletme sayısı 2 milyon 214 bin 826. Türkiye’de bulunan toplam esnaf odası sayısı ise 2 bin 998.

Emre Eser

© Deutsche Welle Türkçe