İngiltere Başbakanı ‘parti skandalı’nda neden suçlanıyor, bundan sonra ne olacak?

İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın siyasi geleceği bıçak sırtında. İngiltere’de, koronavirüs kısıtlamaları sürerken Başbakanlık’ta organize edilen partilere ait resmi soruşturmanun sonuçları kamuoyuna her an açıklanabilir. Londra Emniyet Müdürlüğü de partilerle ilgili başka bir soruşturma başlattı. Johnson, Parlamento’ya palavra söylediği ortaya çıkarsa istifa etmek zorunda kalabilir.

Johnson’ın iki yıllık başbakanlığı olaylı geçti. Bu müddette Brexit süreci tamamlandı, İngiltere Avrupa Birliği’nden ayrıldı. Covid pandemisi başladı. Başbakanın en yakın danışmanları istifa etti.

Fakat Johnson için en yıkıcı olay, pandemi periyodunda Başbakanlık Konutu’nda düzenlenen partiler oldu. Johnson, siyasi mesleğinin sonuna hiç olmadığı kadar yaklaştı.

Pekala Johnson tam olarak neyle suçlandı?

Kaç parti düzenlendi?

İngiltere basınına nazaran Covid sürecinde, Johnson’ın hem yaşadığı hem de çalıştığı Başbakanlık Konutu’nda ve öteki birkaç bakanlık binasında en az 17 parti düzenlendi.

Partilerin düzenlendiği sırada İngiltere’de Covid kısıtlamaları sürüyordu, birden fazla bölgede mesken ortamlarında ikiden fazla kişinin bir ortaya gelmesi yasaktı. Dış yerlerde da çeşitli kısıtlamalar devam ediyordu.

20 Mayıs 2020’de yaklaşık 100 kişi Başbakanlık Konutu’nun bahçesinde bir partiye davet edildi. Davetlilerden, toplumsal ara kurallarına uymaları ve içkilerini getirmeleri istendi.

Johnson, 25 dakikalığına katıldığını doğruladı lakin partiye “bir iş aktifliği olduğunu düşünerek katıldığını” söyledi.

Johnson’ın doğum günü

19 Haziran 2020’de tekrar Başbakanlık Konutu’nda Johnson’ın doğum gününü kutlamak ve pasta kesmek için tekrar bir ortaya gelindi. Başbakanlık çalışanları kutlamanın 10 dakikadan kısa sürdüğünü argüman etti.

Aralık 2020, Londra’da Covid kısıtlamalarının en sıkı olduğu vakitti. Bu periyotta ve ilerleyen aylarda iktidardaki Muhafazakar Parti’nin ofisinde birkaç parti daha düzenlendiği ortaya çıktı.

En son 16 Nisan 2021’de, İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth’in eşi Prens Philip’in cenazesinden bir gün evvel Covid kurallarını çiğneyen iki parti düzenlendiği ortaya çıktı.

Meğer Kraliçesi 2. Elizabeth sonraki gün, birebir kurallara uymak için cenaze merasimi boyunca yalnız oturmuştu. Ülke bu sırada yas tutuyordu, Buckingham Sarayı’ndaki bayrak yarıya indirilmişti.

Johnson’ın bu partilere katılmadığı söylendi.

Reaksiyonlar ne oldu?

Başbakanlık’ta ve Muhafazakar Parti’de düzenlenen partiler hem milletvekillerini, hem de halkı çok öfkelendirdi.

Ana muhalefetteki Emekçi Partisi’nin başkanı Keir Starmer, parlamento oturumlarında Johnson’ı bu hususta sıkıştırmaya devam ediyor.

Başbakanlık, Aralık ayında parti haberlerini ve savlarını neredeyse bir hafta boyunca reddetti.

Lakin bundan çabucak sonra, periyodun Başbakanlık Basın Sözcüsü Allegra Stratton’un kelam konusu partiler hakkında basından gelebilecek soruları şakacı bir formda iş arkadaşlarına cevapladığını gösteren bir görüntü basına sızdırıldı. Stratton görüntüde, “Bu hayali parti bir iş toplantısıydı ve toplumsal araya uyulmadı” üzere tabirler kullandı. Stratton çabucak akabinde istifa etti.

Tekrar Aralık ayında Muhafazakar Parti, İngiltere’nin North Shropshire bölgesinde yapılan orta seçimi Liberal Demokratların kazanmasıyla 200 yıllık kalesini kaybetti.

Bury South bölgesinden Muhafazakar Parti milletvekili Christian Wakeford ise istifa ederek Personel Partisi’ne katıldı.

‘Allah aşkına git‘

Hem Muhafazakar Parti’den hem öteki partilerden birçok milletvekili başbakanın istifasını istedi.

Eski Brexit Bakanı David Davis, geçen hafta Avam Kamarası’nda Johnson’a hitaben, “Çok uzun kaldın, Allah aşkına git” dedi.

Milletvekilleri, kıdemli müsteşar Sue Gray tarafından yürütülen soruşturmanın sonuçlarını bekliyor.

Sue Gray kim?

PA Media Soruşturmayı yürüten Sue Gray

Sue Gray, Kabine Ofisi’nde müsteşar olarak çalışıyor.

Gray’in yürüttüğü soruşturma, Başbakanlık tarafından talep edildi. Gray, soruşturma kapsamında aktiflikleri derinlemesine inceledi. Partilerin neden düzenlendiklerini, partilere kimlerin katıldığını ve o sırada ne tıp kısıtlamalar olduğunu araştıracak.

Personel Parti başkanı Keir Startmer, Gray’in hazırladığı raporun tamamının yayımlanmasını talep etti.

Başbakanlık Ofisi ise raporu yayımlayacağını, lakin tıpkı anda süren polis soruşturmasının önüne geçmek istemediğini belirtti.

Polis soruşturması neden yapılıyor?

Londra Emniyet Müdürlüğü, pandemi müddetince Başbakanlık Konutu’nda düzenlenen partiler hakkında bu hafta soruşturma başlattı.

• İngiltere’de Başbakanlık partileri: Polis soruşturmasının sonuçları ne olabilir?

Emniyet teşkilatının şimdi kaç aktifliği incelemeye aldığını bilmiyoruz.

Londra Emniyet Müdürlüğü, bugüne kadar sırf “Son 2 yılda Covid tedbirlerinin ihlal edilmiş olabileceği gerekçesiyle Başbakanlık Konutu ve Başbakanlık ofisindeki kimi etkinlikleri” soruşturduklarını açıkladı.

Londra Emniyet Müdürü Cressida Dick, Gray’in takımının elde ettiği bulguları pahalandıran memurların soruşturma istikametinde karar verdiğini söyledi.

İngiltere’de Covid kısıtlamalarını ihlal edenlere, mahpus değil para cezası veriliyor.

Her iki soruşturma, Covid kısıtlamalarının en sıkı olduğunu devirdeki aktiflikleri araştırıyor.

2020’nin yaz aylarında Londra Emniyet Müdürlüğü, istisnalar haricinde Covid kısıtlamalarına uymayanlara 100 ve 3200 sterlin ortasında değişen para cezası kesme yetkisine sahipti.

Başbakan Johnson, Londra Emniyet Müdürlüğü tarafından başlatılan soruşturmayı memnuniyetle karşıladığını, soruşturmanın duruma “gerekli açıklığı getireceğini ve bahsin kapanmasına yardımcı olacağını” belirtti.

Başbakanlık sözcüsü ise Johnson’ın Covid kurallarını ihlal etmediğini düşündüğünü söyledi.

• İngiltere Başbakanı Johnson, Covid kısıtlamalarını deldiğini düşünmüyor

Boris Johnson istifa edecek mi?

Bütün ülke dikkatle iki soruşturmanın sonuçlarını bekliyor.

Johnson ise milletvekillerine Sue Gray’in raporunun sonuçlarını beklemelerini, o vakte kadar istifa etmeyeceğini söyledi.

Johnson, İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth’den ise özür diledi.

Londra Belediye Başkanlığı periyodunda Boris Johnson

Birçok kişi Johnson’ın bu krizden yara almadan kurtulacağını ve misyondan ayrılmayacağını düşünüyor.

Fakat raporun sonuçlarına nazaran Johnson’ın kendi kararıyla başbakanlıktan ayrılması da ihtimaller ortasında.

Bu durumda Muhafazakar Parti’de liderlik yarışı başlayacak.

Güvensizlik oylaması yapılır mı?

Johnson’ın başbakanlıktan kendi kararıyla ayrılmaması durumunda, partisinde güvensizlik oylaması talep eden milletvekillerinin sayısı artabilir.

Güvensizlik oylamasının yapılabilmesi için Muhafazakar Parti’nin 360 milletvekilinden 54’ünün bu istikametteki taleplerini parti idaresine bildirmeleri gerekiyor.

Güvensizlik oylaması yapılırsa, Johnson’ın vazifesi sürdürebilmesi için partisinin milletvekillerinden birçoklarının takviyesini alması gerek.

Eski İngiltere Başbakanı Theresa May, Aralık 2018’de bilinmeyen yapılan oylamada partisinden 200 milletvekilinin dayanağını alarak inanç oylamasını kazanmıştı.

May, 6 ay sonra kendi kararıyla istifa etmişti.

• İngiltere’de Başbakanlık’ta düzenlenen partilerle ilgili soruşturma raporu bekleniyor, Başbakan Johnson istifa etmeyeceğini söyledi