İtalya’da cinsel istismardan hatalı bulunmuş bir rahip nasıl hala vazife yapabiliyor?

BBC, cürüm paydaşlığı ve inkar kültürünün, İtalya’da, din vazifelilerinin karıştığı cinsel istismar olaylarının gerçek boyutlarını nasıl gözlerden sakladığını ortaya çıkardı.

Araştırdığımız şok edici bir örnek, Kilise bünyesindeki istismarcıların nasıl adaletten kaçabildiğini ortaya koydu.

İhtar: Bu haber okuyucuları rahatsız edebilecek detaylar içeriyor.

Bu haberde ondan “Mario” diye kelam edeceğiz. El sıkışırken yavaşça geri çekiliyor. Hala fizikî temas konusunda rahat olmadığı açık.

Onu söyleşiye girişte rahatlatması umuduyla sorduğum birinci soru “Nasılsın?” ile çabucak darmadağın oluyor.

Kekeleyerek, gözyaşları ortasında zar güç “Bu söyleşi beni olanlara geri götürüyor” diyebiliyor.

Mario, çocukluğunda bir rahibin elinde, kendi tabiriyle “seks kölesi” olarak yaşadıklarını daha evvel hiçbir gazeteciye anlatmamış.

Seyahatimiz, Mario’nun tüyler ürpertici tanıklığı ile başlayacak, onu istismar eden şahısla şahsen yüzleşerek ve nihayet, bugüne kadar bu rahibin hala kilisede Ayin yönetmesine müsaade verenlerden karşılık almaya çalışarak devam edecek.

Mario’nunki, İtalya’da din adamlarının karıştığı ve hiçbir vakit hakikat düzgün bir cezayla karşılaşmayan sayısız cinsel istismar öyküsünden biri.

Rahip sayısının en yüksek olduğu ülke olmasına ve Katolik Kilisesi’nin merkezi Vatikan’ın çabucak yanı başında bulunmasına karşın İtalya, cinsel istismar konusunda hiçbir resmi kayıt tutmuyor ve hiçbir kamu soruşturması açmış değil.

Vatikan’ın gölgesindeki İtalya’nın günahları, karanlık bir örtünün altında saklanmış duruyor.

‘O, ben ve İsa ortasında bir sırdı’

Mario “Tabii, bana bunun bir sır olduğu söylendi. O, ben ve İsa ortasında bir sırdı bu” diyor.

Bu sır Mario’nun anlatımına nazaran Peder Gianni Bekiaris isimli bir rahibin ona 8 yaşında başlayıp 16 yıl sürdürdüğü dehşet verici bir istismardı.

Mario’nun avukatı tarafından yapılan ve burada aktarılamayacak kadar açık ve çarpıcı detaylar içeren dava özetinde, 1996 yılındaki birinci tecavüzün “önceden planlanarak” gerçekleştirildiği anlatılıyor.

Bekiaris otelde ikisi için yalnızca tek kişilik bir yatak olan bir oda ayırıyor. Sonrasında Mario’nun “canı yanarak ve kanayarak … sessizce ağladığı” anlatılıyor.

Bekiaris daha sonra Mario’nun anne ve babasına, tecavüzün yaşandığı otelin yerini gösteren bir poster “hediye etti”. Yeniden tecavüzün tarih ve saatini de not ettiği posterin altına “Soğuk dağlarda geçirdiğimiz iki günün anısına” yazdı.

Bu not ve poster, işlenen hatanın çarpıtılarak kaydedilmesi, ve Mario’nun babasıyla münasebetinin gergin olmasından yararlanan rahibin, duygusal olarak kırılgan durumdaki çocuğu nasıl manipüle ettiğini sergileyen bir doküman üzere.

Belgedeki özette Bekiaris’in Mario’yu ses çıkarmaması için tehdit ettiği ve “olanların … birebir vakitte çocuğun kendisinin de yanılgısı olduğunu” söylediği de sav ediliyor.

Mario “Ben büyürken, annem ve babama, onun konutunda yatıya gidip gidemeyeceğimi sordu. Müsaade vermemeleri için dua ettim lakin verdiler” diye anlatıyor.

Anne ve babası yaşanmakta olan tüyler ürpertici olaylardan bihaber, değerli bir din adamının oğullarına değer vermesinden safiyane bir gurur duyuyorlardı.

Yaşadığı travma Mario’yu uyuşturucu kullanmaya, ruhsal çöküntüye ve tekrar tekrar intihara teşebbüse yöneltti.

“Ruhumu çalmıştı. Kabuslar görüyordum. Düşlerimde savaşlar, Kalaşnikovlar ve el bombaları vardı” diyor.

Adalet arayışı: Kilise yargısı

Sonunda bir terapiste açıldıktan sonra Mario, adalet arayışını başlattı.

Birinci adım olarak Bekiaris’in üstü olan Piskopos Ambrogio Spreafico’yla konuştu. Piskopos Katolik Kilisesi’nin kendi problemlerini kendi içinde çözmesine yarayan kilise hukukuna dayanarak bir yargılama başlattı.

Kilise hukuku çerçevesinde yürütülen bu yargılamada kilise yargıçları Bekiaris’in “kendisine yöneltilen suçlamalardan katiyen hatalı olduğuna” hükmetti. Bekiaris de istismarla ilgili birtakım detaylara itiraz etmekle birlikte “suçu işlediğini kabul etmişti”. Hatta Mario’ya 112 bin euroluk bir ödeme de yaptı.

Lakin kilise yargıçları Mario’nun talebi doğrultusunda Bekiaris’in rahipliğine son vermedi. Onun yerine Bekiaris’in ömür uzunluğu küçük yaştakilerle çalışmasını yasaklamayı tercih etti.

Hayal kırıklığı içindeki Mario ve avukatı cezai bir soruşturma açılması için şikayetlerini İtalyan polisine taşıdı.

Bu formda başlayan ikinci yargı sürecine dair BBC’nin gördüğü evraklara nazaran, yargıçlar bir sefer daha “iddiaların doğruluğu konusunda hiç bir kuşku bulunmadığı” sonucuna vardılar ve “sanığın hatasız bulunmasının mümkün olmadığına” karar verdiler.

Ancak İtalya’nın hantal hukuk sistemi içerisinde dava vakit aşımına uğradı. Bu da Bekiaris’e ceza verilememesi manasına geldi.

Bu dava, İtalya’da cinsel istismar davalarına sekte vuran ve mağdurları, ya da bir birçoklarının tercih ettiği tabirle “hayatta kalanları” adaletten yoksun bırakan türel maniler bataklığını da sergiliyor.

İtalya’da vakit aşımı bir kabahatin bildirilmesiyle değil, işlendiği vakitten itibaren işlemeye başlıyor. Şu anda bunun adaletin yerini bulmasını engellemek ve hukuksal süreçleri uzatmak için kullanılmasına son vermek hedefiyle bir ıslahat yapılıyor lakin bu değişiklik geçmiş davalar için geçerli olmayacak.

Mussolini’nin Vatikan’la imzaladığı antlaşma

Mario’nun avukatı Carla Corsetti bize vakit aşımının, hayatta kalanların kabahati zihnen kabullenip şikayet edebilmesi için gereken vakitten ötürü, sayısız cinsel istismar davasında adalete ulaşılmasını engellediğini söylüyor.

Lakin aslında sorunun köklerinin daha derinlerde, İtalya’nın anayasası ve 1929 yılında vaktin diktatörü Benito Mussolini tarafından imzalanan Laterano Paktı’nda yattığını ekliyor.

Bu antlaşma Vatikan’a İtalya’dan türel özerklik tanımıştı. Bu da din vazifelilerinin İtalyan kanunları yerine, fiilen onları İtalyan yargısından muhafaza potansiyeli taşıyan Vatikan hukukuna sığınmalarını mümkün kılıyor.

Avukat Corsetti “Laterano Paktı’nı koruma etmekle, ülke olarak kendi egemenlik haklarımızı sınırlıyoruz. Bunun bedelini her gün ödüyoruz ve öncelikle de cinsel taciz mağdurları ödüyor” diyor.

Vatikan’da kıpırdanma, Fransa’da soruşturma

Papa Francis liderliğinde Vatikan, yavaş yavaş bu cürümlerle baş etmeye yönelik uğraşları artırdı. Örneğin “papalık sırrı” diye de anılan sessizlik kuralını yasa dışı ilan etti. Yakınlarda İtalyan Piskoposlar Kongresi İtalya’da birinci sefer cinsel istismardan hayatta kalanlar için dua edilecek ulusal bir gün belirledi.

Ama eleştirel bölümler, bu adımları en optimist yaklaşımla gecikmiş, daha sert bir bakışla ise yetersiz buluyorlar.

2019 yılında Birleşmiş Milletler İtalya’ya, din vazifelilerinin karıştığı cinsel istismar olayları hakkında bağımsız ve tarafsız bir soruşturma açması daveti yaptı. Lakin bu davetler şu ana kadar rastgele bir karşılık bulmadı.

Dünyanın öteki yerlerinde zımnilik perdesini ortadan kaldırmaya yönelik adımlar atıldı. Fransa’da geçen yıl yapılan bir araştırma 1950 yılından bu yana en az 216 bin çocuğun, yaklaşık 3 bin 200 rahip tarafından cinsel istismara uğradığını ortaya koydu.

İtalya’daki din vazifelilerinin sayısı Fransa’nın iki mislinden fazla ancak istismar hadiselerinin sayısı hakkında hiçbir kayıt yok.

Vatikan duvarları içerisinde bile İtalya’nın bu bahisteki hareketsizliğini şaşkınlıkla karşılayanlar var.

Roma Papalık Üniversitesi’nin Güvenlik Enstitüsü Lideri ve Vatikan’ın Küçük Yaştakileri Müdafaa Kurulu üyesi Peder Hans Zollner, İtalya’yı Fransa ve başka ülkelerin örneklerini izleyerek bu hataları soruşturmaya çağırdı.

“Büyük Britanya’da, Avustralya’da, ABD’de, Almanya’da toplum bu problemle yüzleşme noktasına geldi ve sonra Kilise de yüzleşmek zorunda kaldı. Lakin bu farkındalık ve problemle biran evvel yüzleşme isteği şimdi bu ülkede oluşmadı” dedi.

Kilisenin hatalı bulunan din görevlilerini gözden uzak barındırdığı çok sayıda tesisten biri

Kayıt tutmak istekli kuruluşlara kalmış

Peder Zollner, din vazifelilerinin istismarları hususuyla yüzleşen ülkelerde toplam rahiplerin yüzde 4 ila 5’inin suçlandığını ya da hatalı bulunduğunu söylüyor ve muhtemelen İtalya’da da emsal sayılar bulunacağını düşünüyor.

Ancak resmi kayıt tutulmaması ve İtalyan devleti tarafından neredeyse hiç bir adım atılmaması nedeniyle, din görevlileriyle ilgili cinsel istismar suçlamalarını arşivleme işi, bulabildiklerini kayda geçiren bir istekli kuruluşun üzerine kalmış.

Kendisi de cinsel istismardan ‘hayatta kalan’ Francesco Zanardi, İstismar Ağı isimli istekli kuruluşu İtalya’nın kuzeyindeki küçücük dairesinden yönetiyor.

“Yardım ve hukuksal dayanak aramaya başladığımızda, bir duvara çarptık” diyor.

Kendilerine zımnilik şartıyla verilen bilgileri ve medyada yer bulan haberleri bir ortaya getirerek, ülkedeki, bu hataları işlediğinden kuşkulanılan, soruşturulan ya da hatalı bulunan rahiplerin bir liste ve haritasını çıkarmış. Ayrıyeten hayatta kalanlara takviye olacak bir avukatlar kümesi oluşturmuş.

Zanardi, geçtiğimiz 15 yıl içinde 163 rahibin cinsel istismardan hatalı bulunduğunu kayda geçirmiş. Fakat bunun işlenen hataların yanında çok düşük bir sayı olduğundan emin.

“İtalya, Avrupa’dan çok başka, öteki bir gezegen gibi” diyor. “Devlet açıkça Kilise işlerine karışmaktan imtina ediyor, bedelini çocuklar ödüyor.”

Burada sorun kısmen kültürel. İtalya birtakım toplumsal hususlarda başka Batı Avrupa ülkelerine kıyasla daha muhafazakar. Nüfusunun yüzde 80’inden fazlasının kendisini Katolik olarak tanımladığı bir ülkede, Kilise, birden fazla kişi için tıpkı aileleri üzere kimliklerinin ayrılmaz bir modülü ve çoklukla otoritesi sorgulanamaz bir kurum.

Kilise’nin rehabilitasyon merkezleri: Sessiz ve gözden uzak

İtalya’da Kilise’nin Peder Zollner’in tanım ettiği dokunulmazlığı ve sessizlik olgusu, istismarla suçlanan birtakım rahiplerin Kilise’nin yönettiği rehabilitasyon merkezleri ağına yerleştirilmesini mümkün kıldı.

Bu merkezler ülkenin bir çok yerinde var fakat haklarında çok az şey biliniyor.

Roma yakınlarındaki, girmeyi başardığımız bir rehabilitasyon merkezi, her yerden uzak, işaretsiz bir yolda ve dikenli tellerle çevrili bir yer. Girişinde beyaz bir İsa peygamber heykeli var.

İçerde, orada kalan rahiplerin yatak odaları, bir ortak hayat alanı ve küçük bir şapel var.

Duvarlarda Papa Francis’in yakınlarda yaptığı ve aktarıldığına nazaran kurumun manevi takviye çalışmalarını övdüğü bir buçuk saatlik ziyaretten fotoğraflar asılı.

Rahipler bu merkezlere kumar ve uyuşturucu bağımlılığı da dahil çok çeşitli meseleleri hasebiyle gönderilebiliyor. Ama kimileri da cinsel istismarla suçlanan, soruşturulan ya da yargılanmakta olan rahipler.

Merkezin kurucusu Marco Ermes Luparia, buranın “kanun kaçakları için bir sığınak” olduğu suçlamalarını şiddetle reddediyor ve tesisin, bir daha cürüm işlememeleri için tedavi gördükleri bir yer olduğunda ısrar ediyor. Cinsel istismarla suçlananların bir mühlet “haftada iki ya da üç kere, ağır teğe bir psikoterapi seanslarına alındığını ve daha sonra hareketlerinin çok sıkı formda kısıtlandığını, dışarıda yemek yemelerine bile müsaade verilmediğini” söylüyor.

Hayatta kalanlar açısından ise, istismarcıların gözden ırak kalmasını sağlayan bu zımnî gizli kurumlar, cürmün ört bas edilmesi konusundaki hata iştiraki zincirini bir sefer daha gözler önüne seriyor.

Marco Ermes Luparia bu suçlamaları tümüyle reddediyor.

“Piskoposlar bir rahibin bize geldiğini ilgili makamlara bildirmek zorundalar” diyen Luparia bu merkezlerin Kilise’nin cinsel istismar hatalılarını muhafazasına yaradığı tezine karşılık “Bugün bunu yapan bir piskopos, kendi sonunu getirmiş olur” diyor.

Bekiaris hala misyonda

Öbür yandan Mario üzere cinsel istismardan hayatta kalanlar için böylesi bir tedavi ve bakım imkanı yok.

Mario açısından kabahatin ört bas edilmesi devam ediyor.

Ona cinsel taarruz ve istismarda bulunan Gianni Bekiaris, hala sav edilen hataların işlenmeye başladığı piskoposluk bölgesinde ve hala Piskopos Ambrogio Spreafico’nun idaresi altında misyon yapmaya devam ediyor.

Bekiaris’i haftalarca internet üzerinden izledik ve birden fazla kasabadaki bir çok kilisede, Ayin yönettiğini sonra bir mühlet daha gözden kaybolur üzere göründüğünü gördük.

Kendisi hala istismarın gerçekleştiği bölgede rahip olarak kayıtlı.

İnternette çocukların da katıldığı bir Ayin yönettiğine ait fotoğraflar bile bulduk.

İstismarcıyla yüz yüze

Bekiaris’i sonunda Roma yakınlarında bir yerde bulup, karşısına çıktık.

Ona mahkeme evrakından dokümanları ve çocukların katıldığı bir Ayin yönettiğini gösteren fotoğrafı uzattım.

Yaşadığı binayı işaret ederek “Ben burada çalışıyorum ve burada çocuk yok” dedi.

Ona kilise içinde çocuklarla birlikte çekilmiş fotoğraflarını gösterdim.

“Onlar çocuk değil” diye tekrarladı ve içeri yanlışsız çekilmeye başladı.

“Pedofil misiniz?” diye sordum.

“Bu sizin ifadeniz” diye cevapladı.

İçeri girip “Güle güle” diyerek kapıyı yüzüme kapatmadan evvel “Hayır, mağdur ettiğiniz kişinin ifadesi” diyebildim.

Vatikan Güvenlik Enstitüsü’nden Peder Hans Zollner’e, Kilise kanunlarına nazaran kabahati sabit bulunan, cürmünü kabul eden ve tazminat ödeyen bir rahibe karşı nasıl bir yol izlenmesi gerektiğini sordum.

Özel olarak bu belgeyle ilgili bilgisi olmadığını söyledi lakin şöyle yanıtladı: “Eğer yargılamada cürmü işlediği sabit görülürse, elbette misyondan alınması gerekir. Ve yaşı küçüklerle biraraya geldiği bir faaliyet açıkça verilen kararla çelişir.”

Ne var ki Bekiaris’in üstü Piskopos Ambrogio Spreafico’ya Mario’nun direkt talebi olmasına karşın neden bu rahibi misyondan almadığını sorduğumuzda, yanlış bir şey yaptığını kabul etmiyor.

Piskopos Spreafico kararı kendisinin değil, Vatikan’ın bu kilise yargılamasında ele alınan mevzularla ilgilenen güçlü organı İnanç Dokrini Şurası’nın verdiğinde ısrar ediyor.

“Ben kuralları izledim. Kararı onlar bu halde verdi. Benim elimde olan bir şey değildi” diyor.

Lakin sanki Mario’nun kendisine gelip her şeyi anlattığı ve kilise yargısının Bekiaris’i hatalı bulduğunu bilen bir kişi olarak sanki neden Vatikan’a farklı istikamette bir karar almasını tavsiye etmedi?

Bu soruma “Suç farklı farklı gerçeklere dayanabilir. Farklı boyutlarda, farklı vakit dilimlerinde farklı gerçeklikler içinde işlenmiş olabilir” diye karşılık veriyor.

Bekiaris’in kilisede çocuklarla göründüğü fotoğrafları gösterdiğimde evvel, Vatikan’a ortada bir Ayin yönetmesinin verilen cezaya karşıt olup olmadığı konusunda danıştığını söylüyor, sonra “İnanç Doktrini Şurası’na bunun yasaklar ortasında olup olmadığını soracağım. Lakin şu haliyle kararda özel olarak belirtilmiyor” diye beni temin ediyor.

Dediği üzere kanunlara ters olmasa bile, bu türlü bir geçmişi olan bir adamın rahipliğe devam etmesi en kolay ahlaki unsurlarla çelişmiyor mu?

“Gözlemlerinizi dikkate alacağım ve mevzuyla ilgileneceğim. Müsterih olun” diye yanıtlıyor.

Biz mevzuyla kendimiz ilgilenerek, Vatikan’ın İnanç Doktrini Şurası’na sorularımızı ilettik.

Heyet cevaben Gianni Bekiaris’e verilen ömür uzunluğu çocuklarla ilgili faaliyetlerde bulunma yasağının “iyileşme ve pişman olması” amaçlanarak verildiğini, rahibin yaşı küçüklerin bulunduğu bir ayini yönetmesine “çocuklarla asla yalnız kalmaması” şartıyla müsaade verilebileceğini bildirdi.

Hukuksal ayrıntılar, süreçteki boşluklar ve kararlara dair şahsi yorumlar… Bütün bunlar Gianni Bekiaris’in Rab’ın kelamını vaaz etmeyi sürdürebilmesini sağladı,

Bunlar Mario’yu adaletten yoksun ettiği üzere onu bir gün oğluyla birlikte, bölgesindeki bir kilisede, kendisine tekraren tecavüz etmekle suçlanan adamın ayini yönettiğini görme ihtimaliyle de karşı karşıya bıraktı.

İşte İtalya’nın cinsel istismar lanetiyle yüzleşememesinin, çocuklukları ve inançları zalimce ellerinden alınan ‘hayatta kalanlar’ konusunda şeffaf olmamasının bedeli bu.

Mario “Bunun tesiri yıkıcı oluyor” dediğinde nasıl yaralı olduğu açıkça görülüyor.

“Kilisenin tamamından, Papa’dan sonuncu rahibe kadar hepsinden tiksiniyorum. Vefatına tiksiniyorum.”

Habere Julian Miglierini de katkıda bulundu.