Rusya-Ukrayna krizi: Rusya’ya hangi yaptırımlar uygulanabilir?

Batılı güçler Ukrayna’nın işgalini durdurmak için Rusya’yı ağır ekonomik yaptırımlar uygulamakla tehdit ediyor.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) senatosu “tüm yaptırımların anası” olarak isimlendirdiği bir tedbirler listesi hazırlıyor. ABD lideri Joe Biden, Rus mevkidaşı Vladimir Putin’in “uygulanacağına kelam verdiğim yaptırımlar üzere yaptırımları daha evvel hiç görmediğini” söyledi.

Buna rağmen Batılı diplomatlar, Rusya’yı hazırlıksız yakalamak için hangi cezaların uygulanacağı konusunda açık olmayı reddediyor.

Peki Batı ne üzere yaptırımlar planlıyor olabilir?

Finansal kısıtlamalar

Düşünülen bir tedbir, Rusya’yı global bir finansal bağlantı hizmeti olan SWIFT sisteminden çıkarmak olabilir. Bu sistem 200’den fazla ülkede binlerce finans kurumu tarafından kullanılıyor.

Bu, Rus bankalarının denizaşırı ülkelerde iş yapmasını fiilen çok zorlaştıracak bir atak.

Bu yaptırım 2012 yılında İran’a karşı kullanılmıştı. Ülke değerli petrol gelirlerini ve dış ticaretinin büyük bir kısmını kaybetmişti.

Hem ABD hem de Almanya kuşkularını lisana getirdi ve Rusya’yı SWIFT’ten çıkarmanın maliyetinin çok yüksek olup olmayacağını sorguladı.

Ancak bu yaptırımın, bankaları Rus finans kurumlarıyla yakın bağları olan ABD ve Almanya üzere ülkeler için ekonomik bir maliyeti olacak.

Beyaz Saray, bunun Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline bir karşılık olarak çabucak uygulamaya konmasının pek mümkün olmadığını söylüyor.

ABD’nin Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı Daleep Singh, “Muhtemelen birinci yaptırım paketinde SWIFT’i görmeyeceğiz” dedi.

Dolardan men

ABD, Rusya’yı ABD dolarıyla yapılan finansal süreçlerden men edebilir. Bu yaptırımla bir Rus kurumunun dolar cinsinden süreç yapmasına müsaade veren rastgele bir batılı firma, ceza ile karşı karşıya kalacak.

Bu, Rusya’nın dünya çapında alıp satabileceği şeylerin son derece hudutlu olacağı manasına geliyor.

Petrol ve gaz satışlarının birçok dolar üzerinden yapıldığından, bunun Rusya iktisadı üzerinde büyük bir tesiri olabilir.

Borca erişimin kısıtlanması

Batılı güçler, Rusya’nın milletlerarası borç piyasalarına erişiminin artmasını engellemek için harekete geçebilir.

Batılı kurumların ve bankaların Rus tahvillerini satın alma yetenekleri zati kısıtlı – bu kısıtlamalar daha da sıkılaştırılabilir.

Bu, Rusya’yı iktisadını büyütmek için gereksinim duyduğu finansmana erişimden yoksun bırakacak. Ülkenin borçlanma maliyeti yükselebilir ve Rublenin bedeli daha da düşebilir.

Rusya, yabancı yatırımcıların elindeki borç ölçüsünü azaltarak bu yaptırıma hazırlanmıştı.

Devlete ilişkin Sberbank, AB tarafından yaptırım uygulanan en büyük Rus bankalarından biri.

Bankaların engellenmesi

ABD, birtakım Rus bankalarını kara listeye alabilir ve böylece dünya üzerinde rastgele birinin bu bankalarla süreç yapmasını neredeyse imkansız hale getirebilir.

Bu durumda Moskova, bankaları kurtarmak ve enflasyonun yükselip gelirlerin düşmesini önlemek için elinden geleni yapmak zorunda kalacak.

Bunun Rus bankalarında parası olan Batılı yatırımcılar için de büyük bir olumsuz tesiri olacak.

Amaçlı ihracat kontrolleri

Batı, kilit malların Rusya’ya ihracatını kısıtlayabilir.

Örneğin ABD, Rusya’ya Amerikan teknolojisi, yazılımı yahut ekipmanı içeren rastgele bir mal satan şirketleri durdurabilir.

Bu, bilhassa arabalardan akıllı telefonlara, imalat tezgahlarından tüketici elektroniğine kadar çabucak her yerde kullanılan yarı iletken mikroçiplerin ihracatını sınırlayabilir.

Bu durum sadece Rusya’nın savunma ve havacılık dallarını değil tüm iktisadını tesirler.

Enerji yaptırımları

Rusya’nın iktisadı büyük ölçüde denizaşırı gaz ve petrol satışına bağımlı. Satışlar Kremlin için büyük bir gelir kaynağı.

Batı, ülkelerin ve şirketlerin Gazprom yahut Rosneft üzere büyük Rus güç devlerinden petrol satın almasını yasaklayabilir.

Bazı Alman siyasetçiler, Avrupa iktisadını olumsuz etkileyeceği gerekçesiyle Nord Stream 2’yi durdurmak konusunda isteksizler.

ABD, Baltık Denizi altında Rusya’dan Almanya’ya uzanan ve Nord Stream 2 olarak isimlendirilen yeni bir gaz boru çizgisinin faaliyete geçmesini durdurmak için diplomatik gücünü kullanabilir. Boru çizgisinin inşaatı tamamlandı fakat hâlâ düzenleyici otoriteden onay bekliyor.

ABD Lideri Biden bu hususta, “Size kelam veriyorum, başaracağız” dedi.

Ancak Rus gazı üzerindeki rastgele bir kısıtlama, birden fazla doğudan gelen güce bağımlı olan Avrupa genelinde fiyatları artıracaktır.

Kişi amaçlı yaptırımlar

Yeni yaptırımlar sırf Vladimir Putin’in ortaklarını değil birebir vakitte Rusya Devlet Lideri’nin kendisi de dahil olmak üzere bireyleri amaç alabilir.

Bu, büyük olasılıkla Ukrayna’ya karşı düşmanlık aksiyonlarının cezalandırılmasını ya da egemenliğini yahut toprak bütünlüğünü tehdit edenlere karşı bir yaptırım olarak tanımlanacak.

İlgili bireylerin varlıklarının dondurulması ve seyahatlerinin yasaklanması en muhtemel seçenekler. Lakin bu tip yaptırımların birçok aslında yürürlükte ve şimdi Rusya’nın yaklaşımını değiştirmedi.

ABD ve Avrupalı ​​güçlerin beklentisi, Rusya’nın seçkinlerinin yabancı ülkelerdeki servetlerine erişememeleri ve çocuklarını Batılı okullarda ve üniversitelerde eğitmemeleri halinde Putin’e baskı uygulayacakları istikametinde.

Londra engeli

Rusya vatandaşlarının Londra’ya yatırım yapmalarını ve yerleşimlerini kısıtlamak için birtakım yaptırımlar uygulanabilir.

• İngiltere’deki Rus yatırımlar Ukrayna krizini nasıl etkiliyor?

İngiltere hükümeti, Londra’ya akan yasadışı Rus parasıyla uğraş kelamı verdi.

Rus parasının İngiltere başkentindeki ölçeği o denli bir boyutta ki; buradaki sermaye için “Londragrad” takma ismi kullanılıyor.

İngiltere hükümeti, bu sorunu, insanların paralarının nereden geldiğini anlatmalarını gerektiren “açıklanamayan servet emirleri” tahliliyle aştığını sav ediyor.

Ancak bu buyrukların sırf bir kısmı kullanıldı. Kimi ABD örgütleri Beyaz Saray’ın İngiltere’yi bu bahiste daha fazla zorlamasını istiyor.

Batı için zorluklar

Batılı ülkeler, Rusya’nın Ukrayna’ya topyekün işgal başlatması halinde koordineli ve ağır yaptırımlar için planlar hazırladı.

Ama ya Rusya, Joe Biden’ın söylediği üzere, “küçük bir saldırı” yaparsa?

Rusya’nın Ukrayna’yı tehdit etmek için askerlerini aylarca kuşatmada tutması ve ülkeyi zayıflatmak için siber ataklar başlatması ihtimali de var.

ABD’li ve Avrupalı ​​diplomatlar, Batılı ülkelerin bu senaryolara nasıl karşılık verecekleri konusunda hemfikir olmadıklarını söylüyor.

Rusya ile daha yakın bağlantıları olan Macaristan, İtalya ve Avusturya üzere birtakım ülkeler, tam bir hücum olmaması durumunda, yaptırımları uygulamaya isteksiz olabilir.

Rusya, Çin ve öbür müttefiklerinden dayanak alarak Batı yaptırımlarının tesirini de azaltabilir.

Sonuç olarak, en tesirli ekonomik yaptırımların, onları uygulayanlar için çoklukla yüksek bir bedeli var. Verilmesi gereken ödünler kelam konusu olduğunda Batı’daki tüm ülkeler bunları kabul etmeye istekli değil.

• Rusya-Ukrayna krizi: Petrol fiyatları yedi yılın zirvesinde
• Putin, Ukrayna’daki ayrılıkçı bölgelerin bağımsızlığını tanıdı
• Rusya Ukrayna’yı işgal edecek mi?
• Putin’in tanıma kararı sonrası Batıda önderler hangi açıklamaları yapıyor?
• İngiltere’deki Rus yatırımlar Ukrayna krizini nasıl etkiliyor?