Ukrayna krizi: Rusya, NATO’ya neden güvenmiyor?

NATO ülkeleri, Rusya’nın muhtemel işgali karşısında Ukrayna’ya yardım etmek için neler yapılabileceğini kıymetlendiriyor.

Pekala NATO nasıl bir ittifak, Rusya’nın NATO ve Ukrayna ile sorunu ne, taraflar ortasında neler yaşandı?

İşte bu soruların cevapları.

NATO nedir?

Türkiye’nin de üye olduğu NATO, ya da açık ismiyle Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü, 1949 yılında ortalarında ABD, Kanada, İngiltere ve Fransa’nın da bulunan 12 ülkenin kurduğu bir askeri ittifak.

Kuruluş gayesi, Rusya’nın 2. Dünya Savaşı sonrasında Avrupa’ya genişlemesini önlemekti.

Sovyetler Birliği 1955’te komunist Doğu Avrupa ülkelerini bir ortaya getirerek NATO’ya karşı kendi askeri ittifakını, Varşova Paktı’nı kurdu.

Sovyetler Birliği’nin 1991’de dağılmasından sonra, eski Varşova Paktı üyelerinden bir kısmı NATO üyesi oldu. NATO’nun hala 30 üyesi var.

• Ukrayna-Rusya krizi: Hudutta son durum ne, tansiyon nasıl tırmandı?
• Ukrayna krizi: Rusya ve Batı görüşüyor, savaş riski devam ediyor
• Biden: Rusya Ukrayna’yı işgal ederse Putin’e yaptırım uygulayabiliriz

Rusya’nın NATO ve Ukrayna ile sorunu ne?

Ukrayna, hem Avrupa Birliği hem Rusya’yla sonu olan eski bir Sovyet cumhuriyeti.

NATO üyesi değil, lakin ortalarında ileride ittifaka üye olabileceğine dair bir mutabakat var.

Rusya, Batılı ülkelerden buna asla müsaade verilmeyeceğine dair garanti istiyor. Batı ise bu türlü bir şeye yanaşmıyor.

Ukrayna’da çok sayıda Rus yaşıyor ve Rusya ile yakın toplumsal ve kültürel alakaları var. Stratejik olarak Rusya Ukrayna’yı ‘arka bahçesi’ olarak görüyor.

Rusya‘nın öbür telaşları neler?

Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Batılı ülkelerin ittifakı Rusya’yı kuşatmak için kullandığını öne sürüyor ve NATO’nun Doğu Avrupa’daki askeri faaliyetlerine son vermesini istiyor.

ABD’nin 1990’da NATO’nun doğuya hakikat genişlemeyeceğini taahhüt ettiğini belirten Putin, uzun müddettir bu kelamın tutulmamasından şikayet ediyor.

NATO, Rusya’nın tezlerini reddediyor ve savunma gayeli bir ittifak olduğunu, üye ülkelerin yalnızca çok az bir kısmının Rusya ile sonu bulunduğunu belirtiyor.

Birçok gözlemci, Rusya’nın Ukrayna sonuna asker yığmasının nedeninin, Batı’yı güvenlikle ilgili korkularını ciddiye almaya zorlamak olduğunu düşünüyor.

NATO geçmişte Rusya ve Ukrayna konusunda ne yaptı?

Ukrayna’da 2014 yılı başlarında devrin Rusya yanlısı cumhurbaşkanı devrilince, Rusya Ukrayna’nın güneyindeki Kırım’ı ilhak etti.

Rusya birebir vakitte Ukrayna’nın doğusunda birçok yeri ele geçiren Rusya yanlısı ayrılıkçıları destekledi.

NATO müdahale etmedi fakat birinci defa birtakım Doğu Avrupa ülkelerine asker konuşlandırdı.

Estonya, Letonya, Litvanya ve Polonya’da dört çok uluslu savaş taburu, Romanya’da da bir çok uluslu tugay yerleştirildi.

NATO ayrıyeten, Rus uçaklarının üye ülkelerin sonlarını ihlal etmesini önlemek için Baltık ülkeleri ve Doğu Avrupa üzerinde hava denetimini genişletti.

Rusya bu kuvvetlerin çekilmesini istiyor.

NATO, Ukrayna’ya ne kelam verdi?

ABD Lideri Joe Biden, Rusya Ukrayna’yı işgal ederse bunun bedelinin ağır olacağını söyledi.

ABD, savaşa hazır durumdaki 8500 askerini alarma geçirdi lakin ABD Savunma Bakanlığı Pentagon, bu askerlerin lakin NATO’nun bir çevik kuvvet oluşturması halinde gönderileceğini bildirdi.

Askerleri şahsen Ukrayna’ya pozisyonlandırma planı olmadığını da ekledi.

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, rastgele bir askeri tırmanışın Rusya için ağır ekonomik, siyasi ve stratejik sonuçları olacağı ikazında bulundu.

İngiltere’de Başbakanlık’tan yapılan açıklamada, müttefiklerin yaptırım uygulamak da dahil olmak üzere gelişmelere süratle karşılık vermesinin kıymetine işaret edildi.

NATO’da Ukrayna konusunda görüş birliği var mı?

ABD Lideri Biden, Avrupalı önderler ortasında Ukrayna konusunda tam bir birlik olduğunu söyledi, lakin farklı ülkelerin önerdiği takviyeler ortasında da farklılıklar bulunuyor.

ABD, Ukrayna’ya 90 ton silah ve mühimmat yardımı gönderdi. İngiltere, Rusya’ya karşı savunmasını güçlendirmesi için Ukrayna’ya silah gönderiyor.

Danimarka, İspanya, Fransa ve Hollanda, bölgenin güvenliğini sağlamak için Doğu Avrupa’ya savaş uçakları ve savaş gemileri gönderdi.

Lakin Almanya, çatışma alanlarına ölümcül silah göndermeme siyaseti uyarınca, Ukrayna’nın silah talebini reddetti, onun yerine tıbbi yardım göndereceğini bildirdi.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise gerginliği azaltmak için Rusya ile diyalog davetinde bulunuyor.