Ukrayna – Rusya krizi: Türk SİHA’larının muhtemel bir çatışmada rolü ne olur?

Rusya’nın Ukrayna sonuna asker ve zırhlı araç konuşlandırmasıyla başlayan krizde Moskova’nın güç gösterisi Belarus’taki tatbikatla sürüyor. 20 Şubat’a kadar sürecek tatbikatta Rusya’nın en gelişmiş tabancaları kullanılıyor.

Moskova, Ukrayna’nın doğusu, güneyi ve kuzeyine 100 binden fazla asker yığınağı yaptı. Rus güçlerinin sondaki mevzileri ve karargahları uydudan çekilen fotoğraflarda da net bir biçimde görülebiliyor.

Ukrayna ise bilhassa İngiltere ve ABD’den gelen takviyelerle Rusya’nın caydırıcı yığınaklarına karşılık vermeye çalışsa da iki ülkenin askeri güçleri ortasında kıyaslanamayacak ölçüde uçurum var.

Ukrayna’nın doğusundaki Rusya’nın desteklediği ayrılıkçılar Moskova’nın bölgedeki atılımlarından mutlu, fakat mümkün bir çatışmada Türkiye’nin Ukrayna’ya sattığı Bayraktar TB-2 model tabancalı insansız hava araçlarının (SİHA) kendileri için tehlikeli olabileceğini söylüyorlar.

Memleketler arası olarak tanınmayan Donetsk Halk Cumhuriyeti Başkanı Denis Puşilin, Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada “Yüksek teknolojiye muhtaçlığımız var zira Bayraktar TB-2 çok tehlikeli” dedi.

Bu SİHA’ların şu ana kadar Ukrayna krizinde kullanılıp kullanılmadığı şimdi netleşmiş değil. Lakin geçen yıl Ekim ayında Ukrayna ordusu, Türk üretimi bir insansız hava aracının Rus takviyeli ayrılıkçılara ilişkin bir D-30 topunu imha ettiğini gösterdiğini belirttiği bir görüntü paylaştı.

Bu sav Rusya tarafından eleştirilirken, Kremlin Türkiye’yi, insansız hava araçlarının “bölgeyi istikrarsızlaştırma” riski taşıdığı konusunda uyardı

Aslında Türkiye’nin Ukrayna’ya sattığı SİHA’lar tek taraflı bir ticaretten ibaret değil, daha kapsamlı bir savunma münasebetinin modülü.

Zira SİHA’ların üretiminde Ukrayna’nın da hissesi var.

BBC Türkçe’nin bu bahisteki sorularını yanıtlayan Savunma ve Güvenlik Araştırmacısı Arda Mavlütoğlu, “Ukrayna son yıllarda artan halde Türkiye’nin en kıymetli savunma partnerlerinden biri haline geldi” yorumunu yaparken şunları ekledi:

“Bunda Türkiye’nin Batı ülkelerinden teknolojik eserleri alamıyor olmasının da tesiri var. Ukrayna Türkiye için çok değerli bir motor tedarikçisi oldu. Baykar firmasının Akıncı savunma araçlarında Ukrayna imali motorlar tercih edildi. Ülke Yöneticisi RTE’nin Ukrayna ziyareti esnasında imzalanan mutabakatlardan bir tanesi de Ukrayna’da SİHA tesisi kurulmasına dair olduğu açıklandı. Türk savunma sanayi firmaları da faaliyetlerini bir epey arttırmış durumdalar. Münasebetiyle savunma endüstrinde karşılıklı ticaret hacmi bir epey arttı.

Ukrayna krizinin çatışmaya dönüp dönmeyeceğini bilmiyoruz fakat bu türlü bir senaryo gerçekleştiğinde Türkiye üretimi SİHA’ların Ukrayna lehine belirleyici bir rol oynayıp oymayacağı da merak ediliyor.

Bayraktar TB-2’nin ‘hem istihbarat hem de taarruz aracı’ olduğuna dikkat çeken Mevlütoğlu, şu yorumu yaptı:

“Bu kabiliyeti bilhassa taşınabilir diyebileceğimiz seyyar toprakta küçük kümeler halinde hareket eden militanlara tabancalı kümelere karşı bilhassa tesirli olmasını sağlıyor. Hasebiyle şayet çatışma Donbas’ta ki ayrılıkçılara karşı Ukrayna ordusunun operasyonlarıyla hudutlu kalır ise Bayraktar’ın çok daha fazla tesirli olabileceğini varsayabiliriz. Lakin Rusya Federasyonu’nun Ukrayna’yı işgali ya da topyekûn bir savaş durumunda Rusya’nın hem sayısal hem de nitelik olarak Ukrayna’ya karşı üstünlüğünden ötürü Bayraktar’ın çok büyük bir istikrar bozucu ya da alanda çok büyük bir sonuç yaratacağı fark yaratıcı tesiri olması bana çok mümkün gelmiyor.

Ukrayna’nın Türk SİHA’larını kullanması halinde Rusya’nın nasıl bir reaksiyon vereceği de net değil. Gazeteci Serkan Demirtaş’a nazaran bu türlü bir senaryo 2015’te Türkiye’nin Suriye hududundaki Rus uçağını düşürmesi sonrası yaşananlara misal bir durum ortaya çıkarabilir.

O devirde Rusya’nın Türkiye’ye ‘ciddi bir yaptırım’ süreci başlattığını hatırlatan Demirtaş, “Turizmden iktisada ihracat kalemlerinden tekrar vizelerin yine gündeme getirilmesi üzere birçok alanı kapsayan Türkiye ye dönük yaptırım akımını görmüştük. Emsal bir sonuç karşımıza çıkabilir” öngörüsünde bulundu.