Üreticiler: Ucuz sebze-meyve artık bir hayal

Başta elektrik faturaları olmak üzere doğal gaz ve akaryakıttaki fiyat artışları hem üreticiyi hem de tüketiciyi etkilemeye devam ediyor. Vatandaş ve esnafın bu mevzudaki isyanı giderek artarken güç girdilerinin faturasına katlanamayan üreticilerden de bu bahiste yeni bir ihtar geldi.

Çok artan tohum ve gübre fiyatlarına bir de artırımlı elektrik ve mazot kalemlerinin eklendiğini söyleyen çiftçilere nazaran önümüzdeki periyotta ortaya çıkacak tablo hem üreticiyi hem de tüketiciyi üzecek.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı son istatistiklere nazaran yıllık üretici enflasyonu yüzde 93’ü aşmıştı. Girdi maliyetlerindeki artışın devam ettiğini belirten üreticiler, raflardaki pahalılığın kalıcı olduğunu belirtiyor.

Buna nazaran şu an kilogramı 20-30 liraya satılan meyve ve sebzelere yaz aylarında da erişim değerli olacak.

“Şimdiye kadar artan maliyetler ve mevsimsel tesirlerle bir arada bilhassa kış eserlerinde önemli bir pahalılık gördük. Önümüzdeki süreçte yaz üretimlerinin artmasıyla birlikte bu etiketlerde küçük bir düşme görebiliriz” diyen Efeler Ziraat Odası Lideri Mehmet Kendirlioğlu, “Ancak etiketler geçen yıla nazaran çok kıymetli olmaya devam edecek. Geçen yılın fiyatları artık tüketici için bir hayal” ihtarında bulundu ve “Meyve ve zerzevat fiyatlarında bugüne nazaran küçük bir gerileme olsa da et ve süt eserlerinde bir fiyat düşüşü kelam konusu olmayacak. Artık salatalık, biber, patlıcan üzere yaz eserlerini de değerli yiyeceğiz” biçiminde konuştu.

Elektrik ve mazot fiyatlarını karşılamanın mümkün olmadığını söyleyen Kendiroğlu’na nazaran bilhassa güç girdilerindeki fiyat artışı durdurulmazsa tarım ve hayvancılık üretimi önemli kayıplar yaşayabilir.

‘Enerji maliyetini eserlerde hissedeceğiz’

Raflardaki asıl tehlikenin önümüzdeki günlerde kendini göstereceğini belirten Kumluca Ziraat Odası Lideri Hidayet Kökçe ise şunları söylüyor: “Gübre, tohum, fide, mazot ve elektrikte yakın vakte kadar önemli artışlar oldu. Biz şu anda yaptığımız üretimin yüzde 80’ini bu yüksek girdi maliyetleri ile gerçekleştirdik. Lakin yaz periyodunda önemli bir üretim yapacağız ve bunda sulama çok büyük hisseye sahip. Biz bu sulama çalışmaları için elektrik kullanacağız. Ayrıyeten çiftçinin her adımı da motorin ile oluyor. Yani asıl fiyat artışını önümüzdeki periyotta göreceğiz. Güç fiyatlarını eserlerde hissedeceğiz.”

Bu durumun üretimi aksatacağını belirten Kökçe’ye nazaran çok sayıda çiftçi ziyan edeceğini düşündüğü için hiç eser ekmeyecek. Şu anki kaidelerin bile kendilerini epeyce zorladığını bekleyen Kökçe, vatandaş ve esnaf için yapılması planlanan elektrik düzenlemesinde çiftçilerin de düşünülmesini istiyor.

Takviyelerde revize talebi

Üretici fiyatlarındaki artışın bahar ayları ile yükselmeye devam edeceğini vurgulayan Mehmet Kendirlioğlu da çiftçi için takviyelerin süratle artırılmasını talep ediyor. Dayanakların yeni koşullara nazaran revize edilmesi gerektiğini anlatan Kendirlioğlu, “Girdi maliyetleri ne kadar düşerse tezgahtaki eserin fiyatı da o kadar düşer. Global manada güç girdileri yüksek maliyet oluşturuyor ve bu uzun mühlet devam edecek. Burada atılması gereken en kıymetli adım takviyelerin güçlendirilmesi ve hızlandırılması” dedi.

Elektrik düzenlemesinde öncelik esnafta

Toplumun tüm bölümlerinde elektrik faturaları konusunda bir indirim beklentisi oluşurken Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de bu hususta gelen taleplerin değerlendirildiğini söyledi. DW Türkçe’nin edindiği bilgilere nazaran elektrik düzenlemesinde öncelik son artırımlarla binlerce liralık elektrik faturaları ile karşılaşan esnafta.

Vatandaşa ise kademeli tarifede kilovatsaat hududu yükseltilerek az da olsa bir indirimin sağlanması üzerine çalışılıyor. Faturalarda KDV indirimine ise sıcak bakılmıyor. Yüksek kademe için ünite fiyatta indirim yapılması ise öbür bir seçenek. Bu bahiste yapılan çalışmayı Cumhurbaşkanlığı yönlendiriyor.

Bir öbür kıymetli talep olan akaryakıttaki vergi yükünün azaltılmasına ise şu an için olumlu bakılmıyor.

Türkiye’de günde ortalama 900 milyon kilovatsaat elektrik, 250 milyon metreküp doğalgaz, 50 milyon litre dizel ve 10 milyon litre akaryakıt kullanılıyor.

Güç uzmanlarına nazaran güç kalemlerinde devlet tarafından uygulanacak en küçük sübvansiyon bile milyarlarca dolarlık ek maliyet yaratıyor. Bu da hükümetin mümkün bir indirim paketi için hareket alanını daraltıyor.

Emre Eser

© Deutsche Welle Türkçe