10 soruda ‘Altın Tasarruf Sistemi’

Yastık altı altınların iktisada kazandırılması maksadıyla hayata geçirilen Altın Tasarruf Sistemi’nde yatırımcılar sisteme girmeleri halinde Altın Depo Hesapları, Altın İştirak Hesapları, Çeyrek Hesap, Çeyrek İştirak Hesabı, Altın Dönüşümlü TL Mevduat, Altın Dönüşümlü TL Katılma Hesabı tiplerini tercih edebilecek.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, “Türkiye İktisat Modeli Yeni Adımlar ve Enflasyon Önlemleri Tanıtım Toplantısı”nda yaptığı konuşmada, yastık altı altınların iktisada kazandırılması için, karşılığı TL fiyatlarıyla altın dönüşümlü mevduat ve iştirak hesabı açılarak bedel muhafazasından faydalanılabileceğini açıklamıştı.

Yastık altı altınların iktisada kazandırılmasını amaçlayan yeni sistemde, rafineriler ve kuyumcular anlaşarak kendi toplama ve dağıtım kanallarını oluşturacak, vatandaşlar kuyumcular üzerinden ziynet, işlenmiş yahut hurda üzere fiziki altınlarını sisteme teslim edecek ve ister bankalarda bulunan altın hesaplarına isterse teslim ettiği altının Türk lirası karşılığının TL cinsi hesaplarına transferini talep edebilecek.

Kelam konusu transfer anlık gerçekleşecek. Bireyler, finansal sisteme aktardığı altın tasarrufunu, tercih ettiği formda değerlendirildikten sonra tekrar fiziki olarak çekmek istediğinde kuyumcu ve banka dağıtım kanalları üzerinden rahatlıkla alabilecek.

Altın Tasarruf Sistemi’ne ait en çok merak edilen 10 soru ve cevapları şöyle:

Şahıslar, finansal sistem dışında tuttukları altınlarını sisteme nasıl dahil edecek, hangi kanallara teslimatı yapacak?

Vatandaşlar fiziki altınlarını (ziynet, meskuk altınları, işlenmiş ve hurda) rafineriler tarafından oluşturulan kuyumcu ağları üzerinden özel yazılım ve donanımlar aracılığıyla banka hesaplarına aktarabilecekleri üzere ayrıyeten banka şubeleri kanalıyla da fiziki altın teslim edebilecek. Altın toplama sürecinde bugüne kadar uygulanandan farklı olarak bankaların birtakım şubeleri toplama süreçlerine daima aracılık yapacak.

Sisteme teslim edilen altınların değerlemesi nasıl yapılacak, mağduriyetler nasıl önlenecek?

Yastık altı altın tasarruflarının iktisada kazandırılması için ehemmiyet arz eden hurda altın değerleme sisteminin işlerliğinin ve sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi maksadıyla sistem dahilinde BDDK tarafından belirlenmiş ‘Hurda Altın Değerlemesinde Kullanılacak Taban Milyem Değerleri’ temel alınacak. Vatandaşlar bu taban pahalar üzerinde kendilerine en uygun değerlemeyi veren kuyumcular üzerinden süreçlerini gerçekleştirecek. Kuyumcular, rafineriler ve bankalar ortasında kurulacak teyit düzeneği çerçevesinde vatandaş sürecini gerçekleştirip kuyumcuyu terk etmeden evvel hesabına ne kadar altın yahut TL aktarıldığına ait teyidi alacak.

Şahıslar teslim ettikleri altınları sistemde nasıl kıymetlendirecek, hangi yatırım araçlarını tercih edebilecek ve getirisi nasıl hesaplanacak?

Karşılık: Vatandaşlar sisteme girmeleri halinde Altın Depo Hesapları, Altın İştirak Hesapları, Çeyrek Hesap, Çeyrek İştirak Hesabı, Altın Dönüşümlü TL Mevduat, Altın Dönüşümlü TL Katılma Hesabı çeşitlerini tercih edebilecek. Vatandaşın elde edeceği getiriler, sistem dahilinde seçtikleri yatırım aracı ve bankaya bağlı olarak değişkenlik gösterebilecek. Sağlanacak ek avantajlar, ilgili bankalarca ve oluşturulacak platformlarda vatandaşlara duyurulacak. Ayrıyeten Altın Dönüşümlü TL Mevduat yahut Katılma Hesaplarında TCMB düzenlemesi uyarınca hesaplanan getiriler elde edilecek.

Yatırım geri çekilirken fiziki altın ya da mevduat olarak alınabilecek mi?

Vatandaşlar sistem dahilinde fiziki altınlarını teslim ettikten sonra istedikleri vakit, 24 ayar gram, külçe yahut çeyrek, meskuk fiziki altın ya da TL olarak geri alabilecek lakin vade ve hesap tipine bankalar tarafından farklı uygulamalar mümkün olabilecek.

Altını teslim etmek istediğinde yatırımcının rastgele bir bankada hesabı olması gerekecek mi, yoksa yapılacak sistemde o an banka hesabının açılması da mümkün olabilecek mi? Altınını teslim ettiği anda sistemden nema sağlama faal hale gelecek mi?

Vatandaşların fiziki altınlarını teslim etmeleri sırasında sistem dahilindeki mutabakatlı bir bankada hesaplarının bulunması gerekecek. Fiziki altınlar mutabakatlı kuyumcular ve bankalara tesliminden sonra vatandaşın banka hesabına havale yapılacak. Altının fiziken değerlemesi yapılıp bankaya aktarıldıktan sonra ise hak edeceği getiriler faal hale gelecek.

Uygulama ne vakit başlayacak ve bir müddet hududu olacak mı?

Şu anda fiziki altınların tesliminde mutabakatlı kuyumcu noktaları bulunuyor. İlerleyen vakitlerde kelam konusu noktaların yaygınlaştırılması hedeflenirken halihazırda mevcut kuyumcu noktalarından fiziki altın teslimi yapılarak vatandaşların şu an için bankalarda bulunan altın hesaplarına transfer yapılıyor. Kelam konusu yatırımların fiziki altın olarak çekimine ve farklı hesap cinslerinde kıymetlendirilmesine ise 1 Mart prestijiyle başlanacak. Kısa mühlet içinde 81 vilayette en az bir kuyumcu noktası olacak halde daha geniş sayıda kuyumcu ağı üzerinden transfer yapılması mümkün olacak. Vatandaşların darphane üretimi ziynet altın tasarruflarına özel olarak iştirak bankalarında ve kamu bankalarında direkt çeyrek hesabı açmalarına da 1 Mart’tan itibaren başlanacak. Kısa bir müddet içinde 1500 kuyumcu sayısına ulaşılacak. Öte yandan fiziki teslime ait rastgele bir müddet hududu kelam konusu değil. Vatandaşın mağduriyet yaşamaması için teyit sistemini oluşturan kuyumcu ağları kademeli olarak sisteme dahil edilecek.

Sisteme dahil olan kuyumcular için rastgele bir kriter belirlendi mi?

Kuyumcular için rastgele bir kriter belirlenmemekle birlikte Ticaret Üst Kurumu tarafından yetkilendirilen kuyum işletmesi olması ve dahil oldukları rafineri tarafından sağlanan teyit sistemini kurmaları gerekiyor.

Sisteme her banka ve tüm şubeleri dahil olacak mı? Yetkili banka ya da kuyumcular nasıl duyurulacak?

Fiziki altın teslim sürecinde bankalar haricinde rafinerilerin kuyumcu ağları öngörüldüğü için her bankanın tüm şubesinin sisteme dahil olması mecburî değil lakin rafineriler ile bankalar ortasında mutabakat yapılması gerekecek. Bu muahedeyi yapan, kendi ağını oluşturan her banka yahut şubeleri sisteme dahil olacak. Yetkili banka ve kuyumcu bilgilerinin, hazırlanacak web sitesi üzerinden vatandaşlara duyurulması planlanıyor.

Yararlanıcı yastık altı altınını bankada TL mevduata dönüştürdükten sonra vadesinden evvel parasını çekmesi durumunda getiri ölçüsü değişebilecek mi?

Burada Altın Hesaplarından Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Bildirim kararları uygulanacak. Başka hesap cinslerinde ise altın mevduatı ve iştirak hesabı kabul eden bankaların o hesaplarla ilgili düzenlemeleri temel olacak.

Yastık altı altınların hangi enstrümanlarla değerlendirilebileceğine yönelik örnek senaryolar paylaşabilir misiniz?

Vatandaşın fiziki altınını rafinerilerin kuyumcu ağları yahut bankaya teslim edip altın dönüşümlü TL mevduat ve iştirak mevduat hesabı açtırmaları halindeki senaryo örnekleri şöyle:

1. Senaryo: Vade sonu altın fiyatının dönüşüm meblağından küçük olması durumunda:

2. Senaryo: Vade sonu altın fiyatının dönüşüm fiyatına eşit olması durumunda:

3. Senaryo: Vade sonu altın fiyatının dönüşüm fiyatından büyük, elde edilen yarardan düşük olması halinde:

4. Senaryo: Vade sonu altın fiyatının dönüşüm meblağından ve çıkardan büyük olması halinde:

(*) Vade sonu fiyatının dönüşüm fiyatından yüksek olması ve fiyat farkı üzerinden hesaplanan fiyatın banka tarafından ödenecek faiz yahut kar hissesinden yüksek çıkması durumunda ortaya çıkan getiri. (AA)