Avrupa Kurulu, Türkiye’den AİHM’in Cemevleri kararına uymasını bekliyor

Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) kararına karşın iş insanı Osman Kavala’yı hür bırakmayan Türkiye aleyhine tahminen de üyeliğin askıya alınmasıyla sonuçlanacak “ihlal sürecini” başlattı.

Türkiye’nin AİHM kararlarına uymadığı en kıymetli iki dava ortasında eski HDP başkanı Selahattin Demirtaş’ın özgür bırakılması ile birlikte Alevi vatandaşların ibadet yerleri ve din dersi seçme hakkıyla ilgili müracaat geliyor.

Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi, AİHM’in Alevilerle ilgili aldığı iki kararın uygulanması konusunda Ankara’nın üstüne düşen sorumluluğu hala yerine getirmediği konusunda ara kararlarla daima ihtarlarda bulunuyor. Avrupa Kurulu, son aldığı orta kararda bu yıl içinde AİHM kararının yerine getirilmesi konusunda tekrar ikazda bulundu.

AİHM, Cumhuriyetçi Eğitim ve Kültür Merkezi Vakfı tarafından yapılan başvuruyu 2014 yılında haklı bulmuş ve cami, kilise ve sinagogların yararlandığı elektrik faturasından muaf olma uygulamasının Cemevleri için de geçerli olmaması yüzünden Türkiye’yi hatalı bulmuştu.

Strasbourg Mahkemesi ayrıyeten, Hasan ve Aksiyon Varlıklı’in mecburî din dersleri konusunda yaptığı müracaatta Türkiye’nin ihlalde bulunduğuna hükmetmişti.

Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi aldığı orta kararlarda, lokal mahkemenin, Cemevlerinin elektrik faturalarının bir kısmının geri ödenmesi yolunda verdiği karar tatmin edici bulunmadı ve bunun AİHM’in Alevilere yönelik ayırımcı uygulamaların kaldırılması yolundaki talepleri doğrultusunda “yeterli görülmediği” bildirildi.

Kararda, AİHM kararı doğrultusunda vergi indirimi de içinde olmak üzere Alevilerin başka dini kümelere tanınan sübvansiyonlardan ve ayrıcalıklardan faydalanmaları istendi.

Mecburî din dersi uygulaması

Türkiye’de 2018 yılı birinci ve orta dereceli okulların din ve ahlak dersleriyle ilgili müfredatına Alevilerle ilgili bilgilerin de konulduğu ve ailelere, istedikleri takdirde çocuklarını bu derslerden muaf olabilmeleri için yasal müracaat hakkı tanındığı kaydedilen kararda, bu tedbirlerin de AİHM taleplerini karşılamadığı uyarısı yapıldı.

Kararda, bu cins yasal bir sürecin aileler için yük olacağı ve yeniden ailelere din ve inançlarını açıklama zorunluğu getireceği gerekçesiyle meseleler yaratacağı yorumu yapıldı.

Aleviler Cemevlerine gelen elektrik faturasını artık ödemeyecek

Öteki yandan İstanbul Küçükçekmece’deki Garip Dede Kültür ve Cemevi Derneği’ne gelen 30 bin 60 TL elektrik ve 11 bin 847 TL’lik doğal gaz faturası yansılara neden oldu.

İbadethane statüsüne alınmadığı için ticarethane statüsünden kesilen elektrik faturalarını toplumsal medyadan paylaşan Garip Dede Kültür ve Cemevi Derneği Lideri Celal Fırat, “Devlet, cami, mescit, sinagog, kilise üzere yerleri ibadethane olarak görüyor. Cemevine de ticarethane mantığıyla bakıyor.” dedi.

Birebir vakitte Alevi Dernekleri Federasyonu Lideri olan Celal Fırat, euronews’e verdiği söyleşide idare olarak elektrik faturalarını ödememe kararı aldıklarını ve tüzel süreç başlatacaklarını söyledi.

Fırat, ‘’Türkiye’de iki bine yakın cemevi, 15-20 milyon alevi var. Lakin vatandaş olarak bizi kabul etmedikleri için cemevlerimiz ibadethane sayılmıyor. Gelip mühürlesinler, ödemeyeceğiz ve hukuksal süreci başlatıyoruz. Tıpkı şeyi doğal gaz faturaları için de yapacağız, hukukçu arkadaşlarımız üzerinde çalışıyor. Alevilikte her şey rızalık üzerine bu vakte kadar ödedik borcumuzu lakin artık bizim devletten alacağımız var. Biz vatandaşlık gereklerini yapıyoruz, vergimizi ödüyoruz.’’ dedi.

Fırat, mescitlerin masraflarının Diyanet Vakfı tarafından karşılandığını, cemevleri masraflarının ise ya bağışlarla ya da birtakım mahallî idarelerce karşılandığının altını çizerek eşit hak vurgusu yaptı.

Cemevlerinin elektrik faturaları Meclis’e taşındı

Hususla ilgili politikler de toplumsal medya hesaplarından reaksiyonlar lisana getirdi. CHP İzmir milletvekili Tuncay Özkan, bir cemevine gelen elektrik faturasını paylaşarak; “Ankara’da ticarethane tarifesinden cemevine gelen fatura 11 bin 615 TL. İbadethaneye ticarethane olarak gören zihniyeti kınıyorum. İktidar bu tavırdan vazgeçmelidir” cümlelerini kullandı.

Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Ali Kenanoğlu ise mevzuyu bir soru önergesiyle Meclis gündemine taşıdı.

Cemevlerinin ibadethane olarak tanınması gerektiğine dair mahallî ve memleketler arası mahkeme kararlarını hatırlatan Kenanoğlu, ‘’Alevilerin inanç merkezi olan Cemevlerinin ibadethane olduğu ve elektrik vb. masraflarının devlet tarafından ödenmesi gerektiği ile ilgili AHİM, Danıştay ve Mahallî Mahkemelerin verdiği kararlar mevcutken Garip Dede Kültür ve Cemevi Derneğine nasıl bu türlü bir elektrik faturası düzenlenmektedir?’’ diye sordu.