CHP’li Nazlıaka: AKP hükûmeti, önlem nafakasını da ortadan kaldırmayı planlıyor

 CHP Bayan Kolları Genel Lideri Aylin Nazlıaka, “AKP hükûmeti boşanmaları hızlandırarak, dava mühletince fakirleşen tarafa ve çocuğa bağlanan önlem nafakasını da ortadan kaldırmayı planlıyor” dedi.

CHP Bayan Kolları, Türk Uygar Kanunu’nun kabul edilmesinin 96. yıl dönümünde 81 vilayet ve 973 ilçede eş vakitli basın açıklaması yaptı.

CHP Bayan Kolları, Türk Uygar Kanunu’nun kabul edilmesinin 96. yıl dönümü dolayasıyla 81 vilayet ve 973 ilçede eş vakitli basın açıklaması yaptı. AKP’nin önlem nafakasını kaldırmayı planladığını belirten Nazlıaka’nın, “kadının eşit yurttaşlık hakkına sahip olması yolunda atılan en büyük adım olarak” nitelediği Türk Uygar Kanunu ile ilgili olarak CHP Genel Merkezi’nde kameralar karşısına geçerek yaptığı açıklama şöyle:

“Ne yazık ki, böylesine değerli bir günde yeniden yastayız! 16 yaşında evlendirilmeye çalışılan ve nişanlısı tarafından katledilen Sıla Şentürk’ün yasını tutuyoruz. Katil Hüseyin Can Gökçek’in 10 başka hatadan sabıkası olduğu ortaya çıktı. 1 yıl evvel Sıla’yı kaçırmaya çalıştığı yargıya taşınan bu caninin tutuklanması için 16 yaşındaki bir çocuğun katledilmesi mi gerekti? Artık ülkeyi yönetenler art geriye kınama iletileri yayınlıyor. Biz çocuk istismarının üzerine giderken ‘küçüğün isteğinden bahseden’ siz değil miydiniz? Biz, istismar duruşmalarından adil bir karar çıkması için adliye salonlarında nöbet tutarken, ‘bir kezden bir şey çıkmaz’ diyen siz değil miydiniz? Biz, erken yaşta ve zorla evliliklerle uğraş ederken, tecavüzcüleri aklama yasasını (TCK 103) çıkarmaya çalışan siz değil miydiniz? Biz, bayanların ve çocukların hayat hakkını savunurken, bayanların ve çocukların can simidi olan İstanbul Sözleşmesi’ni bir gecede fesheden siz değil miydiniz? Artık yeter! Birinci seçimlerden sonra bayanları ve çocukları değil; bu karanlık zihniyeti gömeceğiz!

96 yıl evvel bugün, Türk Uygar Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edildi. Başta ebedi başkanımız Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, eşitlik ve demokrasi çabasında bize güç katan tüm devrimcileri sevgi, hürmet ve şükranla anıyoruz. Türk Uygar Kanunu’nun kabul edilmesi, bayanın insan hakları açısından dev bir adımdır. Bu yasa bayanı ve erkeği yurttaşlık temelinde eşitlemiştir. Erkeğin çok eşliliği ve tek taraflı boşanmasına ait düzenlemeler kaldırılmış, tek eşle evlilik temeli getirilmiştir. Bayanlara boşanma, mahkemede tanıklık yapma, eşit miras, velayet hakkı ve malları üzerinde tasarruf yapma hakkı tanınmıştır.

1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren yeni Türk Uygar Kanunu ile de aile hukuku kuralları günün değişen şartlarına uygun hale getirilmiştir. ‘Aile reisi kocadır’ kararı değiştirilmiş, evlilik birliğinde bayan ve erkeğe eşit kelam hakkı tanınmıştır. ‘Evin seçimini kocanın yapacağı’ kararı değiştirilerek, eşlerin oturacakları meskeni birlikte seçmeleri karar altına alınmıştır. Evlilik birliğinin masraflarına yalnız malvarlığı ile değil emekleriyle de katılabilme imkanı sağlanmıştır. Ayrıyeten evlilik sona erdiğinde evlilik sürecinde edinilen malların paylaşımında eşler ortası eşitlik sağlanmıştır. 

“AKP iktidarının bayan erkek eşitliğine inanmayan zihniyeti, her geçen gün kazanılmış haklarımızı aşındırdı”

AKP iktidarının bayan erkek eşitliğine inanmayan zihniyeti, her geçen gün kazanılmış haklarımızı aşındırdı. 2017 yılında ‘müftülere resmi nikâh yetkisi’ tanındı. Böylelikle laik hukukun simgesi olan Uygar Kanunu’muzla sağlanan hukuk birliği göz gerisi edildi. 2021 yılında ise Ülke Yöneticisi Erdoğan’ın bir gece yarısı kararı ile bayanın ömür hakkını savunan İstanbul Mukavelesi hukuksuz bir biçimde feshedildi. Artık de bayanın nafaka hakkına göz dikildi. Boşanma sonrasında taraflara üç çeşit nafaka hakkı tanınır. Bunlar; önlem nafakası, iştirak nafakası ve yoksulluk nafakasıdır.

Önlem nafakası; boşanma davasının açıldığı günden başlayarak dava mühletince gerekli görüldüğü hallerde verilen bir nafaka cinsidir. Bayan Dayanışma Vakfı’nın ‘Yoksulluk Nafakası’ incelemelerine nazaran, dava sürerken müşterek çocuklar için talep edilen önlem nafakası oranı yalnızca yüzde 44’tür. Eşler için talep edilen önlem nafakası oranı ise yüzde 46’dır. İştirak nafakası, çocuğun velayetini alan eşe, çocuğun bakımı, eğitimi ve korunması için ödenen nafakadır zira bu sarfiyatlar anne ve babanın ortak sorumluluğudur. Müşterek çocuklar için talep edilen iştirak nafakasının oranı yüzde 61’dir.

Yoksulluk nafakası ise boşanma davasının bitip katileşmesinden sonra ödenen bir nafaka cinsidir. Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek tarafa, geçimi için öbür taraftan mali gücü oranında nafaka bağlanır. Düzenlemede rastgele bir cinsiyet belirtilmemiştir. Daha çok bayanın lehine olmasının nedeni, boşanma sonrasında fakirleşen taraf daha çok bayanlardır. Bu tablo toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin bir sonucudur. Kaldı ki bu nafaka süresiz değildir. Alacaklının yine evlenmesi ya da taraflardan birinin vefatı halinde ortadan kalkar. Buna ek olarak, alacaklı tarafın bir diğeriyle fiilen evlenmiş üzere yaşaması, işe girerek yoksulluğunun ortadan kalkması durumunda da mahkeme kararıyla kaldırılabilir. Ayrıyeten, mali durumların değişmesi halinde nafaka ölçüsünün azalmasına karar verilebilir. Bayanlar tarafından talep edilen yoksulluk nafakasının oranı yüzde 70’tir, zira davalara taraf olan bayanların yüzde 45’inin rastgele bir geliri yoktur.

“Mahkemeler, nafaka taleplerinin yalnızca yüzde 8’ini tam olarak kabul etmiştir”

Bayan Dayanışma Vakfı’nın 2019 yılında yaptığı bu çalışmaya nazaran, mahkemeler, nafaka taleplerinin yalnızca yüzde 8’ini tam olarak kabul etmiştir. Ayrıyeten nafaka meblağları da kamuoyuna yansıdığı üzere milyonlar değildir. Bayanların yalnızca yüzde 2’si 2000 TL’nin üstünde nafaka alırken yüzde 66’sı 500 TL’nin altında nafakaya mecbur bırakılmaktadır. Şunu da hatırlatmakta yarar var: bağlanan nafakaların yüzde 50,7’si hiç ödenmemektedir. Ayrıyeten bir gün evli kalıp ömür uzunluğu nafaka ödediğini sav eden erkekleri TÜİK dataları bile yalanlıyor. 2020 yılında açıklanan TÜİK datalarına nazaran, Türkiye’de boşanmaların yalnızca yüzde 2.2’si bir yıldan az evlilikleri kapsıyor.

“Biz bu hakları büyük gayretler sonunda kazandık”

Biz bu hakları büyük uğraşlar sonunda kazandık. Cumhuriyetimizi bayan erkek birlikte kurduk. Cumhuriyet Halk Partisi olarak diyoruz ki; eşit, demokratik, laik, toplumsal hukuk devleti olan bir Türkiye’yi yine daima birlikte inşa edeceğiz. Aydınlık bir gelecek tasarısıyla kurulan Cumhuriyetimizin karartılmasına asla müsaade vermeyeceğiz. Tüm bayanları ve eşitlikçi erkekleri Uygar Kanunumuza sahip çıkmaya davet ediyoruz. Bugün bizimle dayanışma içerisinde olan bayan platformlarını, dernekleri, his ve kanılarımızı paylaşan, çoğaltan herkesi selamlıyoruz. Hepimiz eşit, hepimiz tok, hepimiz inançta, hepimiz özgür oluncaya dek uğraşımız sürecek!”  (ANKA)