Elektrik şirketlerinden ortak açıklama: Fiyatları biz belirlemiyoruz

Ekonomik krizle birlikte arka arda gelen artırımlardan nasibini alan elektrik faturalarıyla ilgili, 21 elektrik dağıtım şirketi ismine Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği’nden (ELDER) açıklama geldi. Açıklamada, faturaları yükseltenlerin dağıtım şirketleri olmadığı belirtilerek, “Elektrik tarifeleri ile ilgili elektrik dağıtım şirketlerinin hiçbir belirleyici rolü yoktur” denildi.

Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER), elektrik faturalarındaki fahiş artışların akabinde şirketlere yöneltilen tenkitlerle ilgili açıklama yaptı. Açıklamada, “Enerji maliyetlerindeki yükselişin en büyük sebebi ithal edilen, milletlerarası fiyatlara ve dövize endeksli doğalgaz ve kömür alım maliyetlerindeki önemli artışlardır. Son 1 yıl içinde doğalgaz fiyatları 10 kata kadar, ithal kömür fiyatları ise 5 kata kadar döviz bazında artış göstermiştir. Elektrik üretim kaynaklarındaki bu maliyet artışı, fatura bedellerinin de yükselmesine neden olmuştur.” sözleri kullanıldı.

21 elektrik şirketi ismine yapılan açıklamada, son günlerde medyada elektrik dağıtım şirketlerine yönelik haksız ithamlarda bulunulduğu ve elektrik tarifeleriyle ilgili dağıtım şirketlerinin belirleyici bir rolünün olmadığı belirtildi.

Güç Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) belirlediği düzenlemeye nazaran, elektrik maliyetini etkileyen güç bedeli, dağıtım bedeli, vergi ve fonlar dahil üç bileşenin olduğu aktarılan açıklamada, şunlar kaydedildi:

“En büyük etken elektrik üretim maliyetlerinin önemli halde yükselmiş olması”

“Ocak ayında maliyetlerin artmasındaki en büyük etken elektrik üretim maliyetlerinin önemli formda yükselmiş olmasıdır. Geçtiğimiz periyotta ülkemizde yaşanan kuraklık sebebiyle, elektrik üretimi içerisinde en yüksek hisseye sahip olan hidroelektrik santrallerinden sağlanan elektrik ölçüsü düşmüştür. Bu durum, elektrik üretiminde, ithal kaynaklar olan doğalgaz ve kömürün hissesini artırmıştır.”

“Doğalgaz fiyatları 10 kata kadar, ithal kömür fiyatları ise 5 kata kadar döviz bazında artış gösterdi”

“Enerji maliyetlerindeki yükselişin en büyük sebebi ithal edilen, memleketler arası fiyatlara ve dövize endeksli doğalgaz ve kömür alım maliyetlerindeki önemli artışlardır. Son 1 yıl içinde doğalgaz fiyatları 10 kata kadar, ithal kömür fiyatları ise 5 kata kadar döviz bazında artış göstermiştir. Elektrik üretim kaynaklarındaki bu maliyet artışı, fatura bedellerinin de yükselmesine neden olmuştur.”

“Düşük maliyetli elektriğin kullanımına sunulması için uğraş gösteren bir sektörüz”

Açıklamada, elektrik gücünün hayati bir kıymete sahip olduğu vurgulanarak, “Elektrik tarifelerinde yıl başında yapılan fiyat artışının tüm vatandaşlarımıza, esnafımıza ve sanayicimize getirdiği yükleri biliyor, yansılarını anlayışla karşılıyoruz. Faturalardaki artış karşısında vatandaşlarımızın yaşadıklarını, sürecin en yakından şahidi olan 100 bin kişilik elektrik dağıtım ailesi olarak bizler de hissediyoruz.

Ülkemiz için elektrik gücünün ne kadar hayati bir kıymeti olduğunu biliyoruz. Elektriğin kâfi, kaliteli, daima, düşük maliyetli ve etrafla uyumlu bir formda tüketicilerin kullanımına sunulması için efor gösteren bir bölümüz. Maalesef bu periyotta elektrik dağıtım şirketlerine karşı haksız ithamlarda bulunulduğunu, elektrik dağıtım şirketlerinin bu fiyat artışlarının münasebeti olarak gösterilerek birçok eksik ve yanlış bilgiye dayanan yorumlar ve açıklamalar yapıldığını görüyoruz” değerlendirmesinde bulunuldu.

Türkiye’de faaliyet gösteren 21 elektrik dağıtım şirketinin lisansa tabi olduğu hatırlatılan açıklamada, faaliyetlerinin, sarfiyat ve gelirlerinin EPDK tarafından denetlendiğine işaret edildi.

Şirketlerin işlettikleri varlıkların mülkiyetinin kamuya ilişkin olduğu bilgisine yer verilen açıklamada, şu sözler kullanıldı:

“Elektrik tarifeleri ile ilgili Elektrik Dağıtım Şirketlerinin hiçbir belirleyici rolü yoktur”

“Lisans müddetleri boyunca dağıtım şirketleri bu varlıkları işletmek, yeni yatırımlarla genişletmek ve tüketicilere kaliteli hizmet sunmaktan sorumludur. Bu kapsamda Türkiye’deki 21 elektrik dağıtım bölgesi 14 farklı yatırım kümesi tarafından işletilmektedir. Bu şirketlerin ve yatırım kümelerinin kimileri halka da açık olup, ikisi milletlerarası olmak üzere 20’den fazla yatırımcı bu kesime yatırım yapmıştır.

Elektrik dağıtım şirketlerinin ve birebir yatırımcı kümesinin altında bulunan ve tıpkı bölgede faaliyet gösteren misyonlu tedarik şirketlerinin faaliyetleri, özel bölüm marifetiyle yürütülen kamu hizmeti niteliğindedir. Dağıtım ve vazifeli tedarik şirketleri yasal olarak birbirlerinden ayrışmışlardır.

Bu faaliyetler büsbütün düzenlemeye tabidir. Elektrik dağıtım şirketlerinin gelirleri, elektrik tarifelerinden bağımsız bir formda EPDK tarafından, rasyonel maliyetleri hesaplanarak ve tüketici yararı gözetilerek şeffaf bir formda 5 yıllık devirler için belirlenmektedir.

Özetle; elektrik tarifeleri ile ilgili Elektrik Dağıtım Şirketlerinin hiçbir belirleyici rolü yoktur.”

“Tedarik şirketlerinin gelirlerini artırıcı bir tesiri yoktur”

Açıklamada, dağıtım şirketlerinin genel aydınlatma ile şebeke işletmesi için gerekli güç muhtaçlıklarını EÜAŞ’tan temin ettiği ve bunun şirketler için bir gelir kalemi olmadığı vurgulandı.

Misyonlu tedarik şirketlerinin gelirinin, alım fiyatları ile faturadaki satış fiyatı ortasındaki marjdan oluştuğu aktarılan açıklamaya şöyle devam edildi:

“EÜAŞ tarifesi düzeyinin piyasa maliyetlerinin altında belirlenmesi faturaları düşürmek suretiyle tüketicileri destekleyici mahiyette, yani bir sübvansiyon iken, misyonlu tedarik şirketlerinin gelirlerini artırıcı bir tesiri yoktur. Tersine maliyet tabanlı kar marjından ötürü misyonlu tedarik şirketlerinin gelirlerini olumsuz etkilemektedir.

Misyonlu tedarik şirketleri ise tarifesi düzenlemeye tabi olan tüketiciler için hür piyasa, ikili muahedeler ve EÜAŞ’ın toptan satış tarifesi üzerinden elektrik gücü satın alır. 2021’de güç gereksinimlerinin çok düşük bir ölçüsü EÜAŞ’tan temin edilebilmiştir. 2022’de ise EÜAŞ’tan satın almaları öngörülen elektrik ölçüsü toplam gereksinimlerinin yalnızca yüzde 20’si olup, yılın birinci iki ayında bu oranın sıfır olarak gerçekleşmesi beklenmektedir.”

Ayrıyeten açıklamada, “EPDK tarifeleri belirlerken yatırımcıların 2013 yılında tamamlanan özelleştirmeler için ödedikleri bedeller için hiçbir biçimde karşılık ayırmaz ve döviz kurlarındaki değişimleri hiçbir formda dikkate almaz. Bu bedeller tarifelere bahis edilmez” tabirlerine yer verildi.