Erdoğan: Rusya’nın Ukrayna kararını ‘kabul edilemez’ olarak kıymetlendiriyoruz

“20 Şubat’ta başladığımız Afrika tipi kapsamında resmi ziyaretlerimizi devam ettiriyoruz. Birinci gün Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde bedelli dostum Ülke Yöneticisi Sayın Felix Tshisekedi ile sahiden verimli istişarelerimiz oldu. Böylelikle son altı aydaki üçüncü ikili görüşmemizi gerçekleştirmiş olduk. Farklı alanlarda imzaladığımız üç yeni mutabakatla münasebetlerimizin ahdi tabanını de tahkim ettik. Ayrıyeten özel dallarımız ortasında iş birliklerini geliştirecek dört mutabakat imzalandı. Toplamda yedi muahede imzalanmış oldu. Beraberimizde getirdiğimiz 1 milyon 730 bin doz aşıyı Kongo Demokratik Cumhuriyeti makamlarına salgınla uğraşlarına dayanak hedefiyle teslim ettik. Bunların 130 bin dozunun yerli aşımız TURKOVAC olmasından ayrıyeten iftihar ediyoruz. Üçüncü Türkiye-Afrika Paydaşlık Tepesinde kelam verdiğimiz üzere aşı hibemizi ileride 15 milyona tamamlayacağız.

Ziyaretimizin ikinci durağı Senegal’de de açılışlar ve görüşmelerle dolu ağır bir programımız var. Bu, Senegal’e beşinci gelişim. En son iki sene evvel Dakar’ı ziyaret etmiştim. Senegal’de birinci olarak iş adamlarımızın iştirakiyle Türkiye-Senegal İş Forumu’nu düzenledik. Akabinde Ülke Yöneticisi Sayın Macky Sall ile ikili ve heyetler ortası görüşmelerimizi gerçekleştirdik. Burada da çeşitli alanlarda toplam altı muahede imzaladık. Bugün de evvel Dakar Büyükelçiliğimizin yeni kançılarya binalarını hizmete açacağız. Akabinde Türk firmalarınca inşa edilen 50 bin kişilik Dakar Olimpik Stadyumu’nun açılış merasimine iştirak edeceğiz. Almanya Ülke Yöneticisi Sayın Steinmeier de dahil olmak üzere Dakar’da bulunan konuk devlet liderleriyle görüşmeler yapacağız.

Afrika ziyaretimizin son durağını Gine-Bissau teşkil ediyor. Ziyaretimiz Ülke Yöneticisi seviyesinde Türkiye’den bu ülkeye gerçekleştirilen birinci ziyaret olması hasebiyle tarihi kıymete sahip. Pahalı dostum Ülke Yöneticisi Sayın Embalo ile ikili münasebetlerimizi kapsamlı olarak ele alacağız. Bildiğiniz üzere, kısa müddet evvel Gine-Bissau’da bir darbe teşebbüsü olmuştu. Sayın Embalo’nun dirayetli liderliği sayesinde bu menfur teşebbüs bertaraf edildi. Türkiye olarak seçimle iş başına gelen iktidarların gayrimeşru yollarla değiştirilmeye çalışılmasını kabul etmiyoruz. Bu bahisteki net halimizi her vesileyle tabir ettik, etmeyi de kararlılıkla sürdüreceğiz. Gine-Bissau ziyaretimiz hem iki ülke bağlantılarına hem de halk iradesine verdiğimiz değerin bir nişanesi olacaktır. İnşallah Bissau’da yakın vakitte büyükelçiliğimizi de açıyoruz. Büyükelçiliğimizin faaliyete geçmesiyle Gine-Bissau ile bağlantılarımız her alanda ivme kazanacaktır.

Bu, dört ay üzere kısa bir müddet içerisinde Afrika’ya gerçekleştirdiğimiz ikinci cinsimiz. Böylelikle kıta ile bin yıldır kadim bağları bulunan Türkiye’nin, Afrika’nın yazgı ortağı olduğunu gösteriyoruz. Ziyaretlerimiz, Üçüncü Türkiye-Afrika İştirak Zirvesi’nde aldığımız kararların takibini alanda yapmamıza da imkân tanıyor.

Afrika ile güçlenen bağlarımızın olumlu yansımalarını bilhassa, ticaret ve yatırım sayılarında görüyoruz. Senegal ile ticaretimiz, salgına karşın 2021 yılında yüzde 42 artışla 540 milyon dolara çıktı. Tıpkı halde Kongo Demokratik Cumhuriyeti ile ticaretimizi salgın öncesine nazaran ikiye katladık. Müteahhitlik şirketlerimiz Afrika genelinde toplam pahası 78 milyar dolara varan 1.700 projeye imza attı. Kıta çapındaki yatırımlarımızın fiyatı 6 milyar doları aştı. Kıtayla toplam ticaretimiz 2003 yılında 5,4 milyar dolar düzeyindeyken, 2021 yılında 35 milyar dolara ulaştı. Bu sayının önümüzdeki periyotta evvel 50 milyar dolara, akabinde da 75 milyar dolara çıkacağına inanıyorum. Ziyaretler sırasında belirlenen ortak gayeler ışığında başta ekonomik münasebetlerimiz olmak üzere üç ülkeyle de iş birliğimizin ivme kazanmasını temenni ediyorum. Ziyaretlerimizin hayırlara vesile olmasını diliyorum.”

Ülke Yöneticisi Erdoğan’ın gazetecilerin sorularına verdiği karşılıklar şöyle:

Sıkça yaptığınız Afrika seyahatleriniz Batı basınında sık sık haber konusu oluyor. Bunlar “Türkiye’nin Afrika’daki yükselişi” başlıklarıyla veriliyor. Bu mevzuda Afrika’ya Batı’nın yaklaşımı ile Türkiye’nin yaklaşımı ortasındaki farklılıkları nasıl değerlendirirsiniz? Batının yaklaşımı ile Türkiye’nin yaklaşımı konusunda görüştüğünüz Afrikalı başkanlardan nasıl geri dönüşler alıyorsunuz?

Afrikalı başkanların Türkiye’ye yönelik yaklaşımları günden güne daha olumlu bir hal alıyor. “Türkiye hakikaten kazan-kazan aslına nazaran ülkelerimize geliyor” diyorlar. Aslında tarih yine tekerrür etti. Nasıl tekerrür etti? Ecdadımız buralara geldiği vakit sömürge mantığıyla, anlayışıyla gelmedi. Tam bilakis buraları inşa ve ihya etmek üzere geldi. Artık biz de inşa ve ihya etmek üzere geliyoruz. Kimlerle? İş adamlarımızla birlikte. İş adamlarımıza diyoruz ki “Burada yatırım imkanları var. Bu yatırımlara girmelisiniz lakin sömürmek için değil; hem siz kazanacaksınız hem de bu ülkeye kazandıracaksınız.” Sağ olsun iş adamlarımız da bu anlayışla işlerine devam ediyorlar. Nitekim iş adamlarımız da buralarda çok önemli alın teri döküyorlar; hem kazandırıyorlar hem de kazanıyorlar. Bu bizi de memnun ediyor. Zira yapıtı görüyoruz. Bu yapıtlarla birlikte o ülkelerin Türkiye’ye karşı bakışları daha olumlu hale geliyor.

“Rusya’nın Ukrayna kararını ‘kabul edilemez’ olarak değerlendiriyoruz”

Ukrayna ile ilgili soracağım. Şimdiye kadar memleketler arası diplomaside bir muvaffakiyet kazanılamadı. Kriz yumuşatılamadı, giderek de geriliyor. Amerika’dan gelen açıklamalarda da güya “yarın sabah ya da öbür gün saldıracak” usulünde provokatif tabirler var. Avrupalı başkanların teşebbüslerinden de bir sonuç çıkmadı. Türkiye’nin, sizin başlattığınız bir süreç var. O ne evrede? Buradan diplomasinin hala bir bahtı var mı?

Şu an prestijiyle Amerika’nın açıklamaları ve bilhassa bu Münih Konferansındaki gariplikler, hepsi nereye çalıştı, nereye çalışıyor muhakkak değil. Bana nazaran Münih Konferansı da esasen yalnızca bir NATO Doruğu olmaktan öteye geçmedi. Biz bu krizde en başından beri tansiyonun düşürülmesi için samimi bir çaba sergiledik. Krizin tahliline ait bildirilerimizi net bir halde ortaya koyduk. Son gelişmeler üzerine Dışişleri Üst Kurumumızın yaptığı açıklamada da Rusya’nın kelamda Donetsk ve Luhansk Cumhuriyetleri’ni tanıma kararının Minsk Anlaşmaları’na ters olduğu belirtildi. Bu kararın Ukrayna’nın siyasi birliğinin, egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün açık ihlali manasına geldiği vurgulandı. Biz Rusya’nın bu kararını kabul edilmez olarak kıymetlendiriyoruz. Taraflara sağduyu ve milletlerarası hukuka riayet davetimizi yineliyoruz.

Ukrayna’da bir savaş çıkarsa bunu bir formda Karadeniz’in istikrarsızlaşması olarak görebiliriz. Doğu Akdeniz gibi… Batı daha çok Karadeniz’e ağırlaşacak. Türkiye için yeni cins tehditler telaşı taşıyor muyuz? Karadeniz’e bu kadar krizin ağırlaşması bizim için ne çeşit yeni tehditler oluşturur?

Biz tıpkı vakitte Karadeniz ülkesiyiz. Karadeniz ülkesi olmamız nedeniyle birçok önlem paketinin oluşturulması kaide. Biz de bu önlemlerimizi esasen alıyoruz, aldık. Bu halde çalışmalarımızı sürdürüyoruz, sürdüreceğiz. Karadeniz ülkesi olmanın bize yüklediği sorumlulukları bir kenara bırakamayız. Bu anlayışla yolumuza devam edeceğiz.

Ukrayna Devlet Lideri Zelensky’nin Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu üyeleri, artı Türkiye ve Almanya ile bir ortak tepe yapılabileceğini söylemesine nasıl yaklaşıyorsunuz?

Böyle bir teklif şayet uygulama alanı bulursa biz tabi ki bu türlü bir teklifin içerisinde de yer alırız. Bunu aslında daha evvel de tabir ettim. Bana nazaran olması gereken de budur. Sayın Zelensky’nin bu teklifi, olumlu bir yaklaşımdır. Bu olumlu yaklaşımı şayet gerek Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu üyeleri, gerekse öteki ülkeler kabul ederse biz de bu buluşmada yerimizi alırız

İsrail Ülke Yöneticisi Herzog’un ziyareti katılaştı. Bu ziyaretten hem bölge genelinde hem Filistin özelinde tıpkı vakitte da Türkiye-İsrail münasebetleri bakımından neler bekliyorsunuz?

Sayın Herzog’un bu ziyaretini nitekim biz de önemsiyoruz. Bu ziyaretle birlikte Türkiye-İsrail bağlarındaki atılan adım, bundan sonra öteki boyutlarda da görülebilir. Filistin meselesinde bilhassa bu yapılaşmalarla ilgili atılan adımlarda tahlil noktaları tahminen gündeme gelebilir. Temennimiz odur ki, bu ziyaretle birlikte bu işi güçlü kılacak adımları atalım. Burada bir öbür değerli husus, Türkiye-İsrail bağlarında doğalgazdan tutun öbür birçok mevzuya varıncaya kadar adımların atılmasıdır. Bir orta bu adımları atma noktasına gelmiştik lakin o zamanki İsrail Başbakanı’nın bu işe olumsuz bakışıyla o süreci devam ettiremedik. Lakin şu anda tahminen çok daha farklı gelişmeler olabilir. Temennimiz odur ki, Türkiye-İsrail ortasında bu adımı atmak aramızdaki bağlantıları güçlü kılabilir ve böylelikle bölgeyi geleceğe yönelik bir barış havzasına dönüştürebiliriz.

Körfez ülkeleriyle atılan yeni adımlar çerçevesinde Suudi Arabistan ile nasıl bir basamaktayız? Yakın tarihte bir temas, bir ziyaret kelam konusu olabilir mi?

Biz elbette Suudi Arabistan’la da münasebetlerimizin geliştirilmesini istiyoruz. Dışişleri Bakanımız geçtiğimiz yıl Riyad’ı ziyaret etti. Mevkidaşıyla diğer görüşmeler de yaptı. Kardeşim Kral Selman’la telefon görüşmelerimiz olmuştu. Hastalığımız çerçevesinde kendilerinden de geçmiş olsun bildirisi aldık. Önümüzdeki periyotta olumlu diyalogumuzu devam ettirme ve ilgilerimizi somut adımlarla ilerletme isteğindeyiz.

Yunanistan’daki Lavrion kampının terör örgütü PKK’ya eleman temini için harekete geçirildiğine ait geçtiğimiz hafta İçişleri Bakanı Süleyman Soylu açıklamalarda bulunmuştu. Aslında burası uzun yıllardır faaliyeti olan bir kamp ve Yunan makamları tarafından mülteci kampı statüsüne büründürülmüş durumda. Bununla ilgili bir adım atılıyor mu? Yunan makamlarıyla bir görüşme yapıldı mı?

Yaklaşık 7-8 aydır Lavrion kampına eleman aktararak orada eğitip, oradan da Irak üzerinden tekrar PKK’ya ve öteki taraflara sevk etmeye yönelik bir altyapı var. 7-8 ay öncesine kadar bu türlü bir şey kelam konusu değildi. Biz isimleri tespit ettik. Dışişleri üzerinden, Yunanistan’a bu isimleri bildirdik. “Şu isimler sizin tarafa geçti, burada da PKK eğitimi alıyorlar, isim isim şunlardır” dedik. Bunun üzerine bir hareketlenme var. İkinci bir şey daha var; terör örgütünün kırsalda hareketsiz kalınca kent içerisinde hareket yapmak konusunda bir atakları var. Bunu birkaç kere Suriye’den Nusaybin çizgisinden, Kızıltepe sınırından içeriye sevk etmek suretiyle yapmaya çalıştılar. Bu sınırlar engellendi. Bunlar engellenince bu sefer Yunanistan üzerinden talimatlar vermeye başladılar. İki ayağı var. Hem adam eğitmek ve sevk etmek, hem de yurt içerisindeki terör örgütünün kent içine hareketliliğini Lavrion kampı üzerinden sağlamak üzere iki atakları var. Bu iki ataklarını de Yunanistan’a bildirdik.

Altı muhalefet partisi bir müddettir görüşmeler yapıyorlar ve 28 Şubat’ta da kendi sözleriyle güçlendirilmiş parlamenter sisteme dönüş için hazırladıkları mutabakatı kamuoyuna duyuracaklar. Bu 28 Şubat tarihine bir reaksiyon oluşmuştu lakin onlar bunu dikkate almıyorlar. Hatta CHP önderi, kendisinin de bir 28 Şubat mağduru olduğunu, Batı Çalışma Kümesi tarafından fişlendiğini tabir etti. Toplantıyı da Bilkent Otel’de yapıyorlar. Sembolik olarak onun da şöyle bir ehemmiyeti var. Sizin 2001’de partinin kuruluşunu açıkladığınız yer. Bu benzerlikler size hayatın olağan akışında olağan şeyler üzere mi geliyor? Nasıl yorumlamak lazım? Bir de Kılıçdaroğlu, başka beş başkan tarafından kendisine teklif edilmesi durumunda Ülke Yöneticisi adayı olacağını açıkladı. Değerlendirmeniz nedir?

Cumhur İttifakı’nın güçlendirilmesi üzere bir tabiriniz oldu. Cumhur İttifakı genişleyecek mi? Sözlerinizi o denli mi anlamalıyız?

Genişlemeye uygun bir durum kelam konusu olursa bu kıymetlendirilir. Fakat tabi şu anda Millet İttifakı’nın içerisinden rastgele birini almayız. Şu anda Cumhur İttifakı olarak biz gerek Devlet Bahçeli Beyefendi gerek Mustafa Destici Beyefendi ile gerekli değerlendirmelerimizi yaparız, ona nazaran atılması gereken adım varsa bu adımı atarız. Fakat şu anda AK Parti olarak kendi tasarrufumuz içerisinde Millet İttifakı’nın içerisinden rastgele birisini ortamıza katamayız. Zira orası bir zillet ittifakıdır. Bundan alıp da biz Cumhur İttifakı’mızı lekeleyemeyiz.

28 Şubat tarihi konusundaki ısrar için ne söylersiniz?

Biz 28 Şubatları onlar üzere yaşamadık. Biz işi tam göbeğinde yaşadık. Bu beyefendi, birtakım şeyleri birbirine karıştırıyor. 15 Temmuz’da havalimanından kaçıp giderken tanklar ona nasıl yolu açtı? Tankların ortasından nasıl bir muhafaza altında Bakırköy Belediye Liderinin meskenine gittiğini herkes biliyor. On binler havalimanında toplandığı vakit oradan nasıl kaçıp gitti ve daha sonra yaptığı açıklamalarda ne dedi? “Haberim olsa ben de beklerdim.” dedi. Bu adam yalancı. Haberi yokmuş; haberi olmadığı için de beklememiş ve çabucak Bakırköy Belediye Liderinin konutuna kahve içmeye gitmiş!

İki hafta evvel Kılıçdaroğlu elektrik faturasını ödemeyeceğini söyledi. CHP zihniyeti aslında bu ülkeye verdiği zararın faturasını ödememişti. Fatura ödememe alışkanlığı buradan mı geliyor? Bu türlü bir muhalefetten elektrik alabiliyor musunuz?

Müslüm Baba üzere, tam damardan bir soru oldu. Aslında Cumhuriyet Halk Partisi, tarih boyunca daima bu millete fatura ödetti, hala ödetmeye devam ediyor. Lakin şunu bilmesi lazım ki, artık o devirler geride kaldı. Şu anda Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarda. Sen elektrik faturasını ödememe yoluna mı gidiyorsun? Atılacak adım muhakkaktır. Bir daha sen bu millete bedel ödetemezsin. O tarih oldu. Ondan sonra sokaklara çık bağır. Ankara’dan İstanbul’a da bir daha kolay kolay yürüyemezsin. Bir de bu işin bu tarafı var.

Geçen haftaki Kabine Toplantısında elektrik faturası konusunda vatandaş lehine düzenlemeler yapılacağı noktasında iletileriniz olmuştu. Bu hususta masadaki formül netleşti mi? Yeni düzenlemedeki son durum nedir?

210 kilovatsaate kadarki indirimli tarifede ve 210 kilovatsaatin üstündeki ünite fiyatlarda vatandaşlarımızın lehine olacak yeni bir düzenleme imkânı üzerinde şu anda çalışılıyor. Esnaf ve sanatkârlar için de indirimli bir tarife kelam konusu olabilecek. Sivil toplum kuruluşlarının elektrik aboneliği de ticarethane statüsünden konut statüsüne dönüştürülecek. 1 Mart prestijiyle bu uygulamaya geçmeyi planlıyoruz. Bu adım da milletimizin sesine kulak verdiğimizin göstergesidir. Vatandaşlarımızı rahatlatacak tahliller sunmaya devam edeceğiz.

Faturalardan konuşurken marketler de gündemdeki yerini koruyor. KDV indirimine gittiniz lakin buna karşın marketler evvel artırım yaptı, sonra kelamda o indirimler geldi. Vatandaşlar da marketlere çok reaksiyonlu. Bir yandan çalışmaları biliyoruz, halihazırda cezalar kesiliyor. Vatandaşların reaksiyonu cezaların yetersiz olduğu tarafında. Nasıl bir süreç işleyecek?

Vatandaşlarımız müsterih olsun. Gerek Ticaret Üst Kurumumız gerekse Hazine ve Maliye Üst Kurumumız KDV indirimlerinin fiyatlara yansıtılıp yansıtılmadığıyla ilgili incelemeleri sıkı bir biçimde yapıyor. Burada önemli bir kontrol ve yaptırım sistemimiz kelam konusu. Bunun haricinde bir eserin fiyatının evvel 50 liradan örtülü bir halde 100 liraya çıkarılıp sonra da yüzde 40 indirim yapıldığı söylenerek 60 liraya satılması üzere uygulamaların da önünü kestik. Bu yolla enflasyona da aslında önden bir yükleme yapılıyordu. Yeniden yüksek fiyatlarla alakalı heyetimiz şikâyet ya da kontroller sonucu rastgele bir tespiti olması durumunda gerekli cezaları kesiyor ve bunların tahsili sağlanıyor. Tıpkı halde stokçuluğa yönelik tespitlerde de gerekli müeyyideler uygulanıyor. Özgür piyasa iktisadının sağladığı alanların suistimaline, vatandaşımızın aldatılmasına ve hakkının yenmesine asla müsaade etmeyiz. Cezalarla ilgili birtakım artırımlar kelam konusu oldu. Tekrarı halinde bu cezalar daha da artırılarak uygulanır.

Hal yasası vardı gündemde. İstenilen gayeye ulaşmaz diye mi düşündünüz de bekliyor yoksa genişletiliyor mu? Neden çıkmadı o?

Tüketiciye yönelik üzerinde çalıştığımız dört düzenlememiz var. Bir tanesi tüketiciyi müdafaaya yönelik bir düzenleme. O bitmek üzere. İkincisi e-ticaretle alakalı düzenleme. Üçüncüsü perakende ve dördüncüsü de hal kanunu. Bunların hepsi birlikte düşünülebilir. Hal Kanunuyla alakalı bir taslağımız var ancak dilek ettiğimiz neticeyi alabilmek için sıralı kimi adımların gerçekleşmesi gerekiyor. Bu ortada Ulaştırma ve Altyapı Üst Kurumumız büyük vilayetlerin büyük hallerinin çıkışlarında denetim noktaları oluşturdu. Burada hem Hazine ve Maliye Üst Kurumumızın hem de Ticaret Üst Kurumumızın kontrol elemanları var. Eserlerin halden çıkışından markete ulaştığı fiyata, kamyonların taşıdıkları ölçüye kadar bir kontrol kelam konusu. Halleri tam manasıyla kayıt altına almak istiyoruz. Çıkacak olan düzenlemeyle hem hal içerisindeki idarenin regüle edilmesini hem oraya üreticilerin girmesini sağlayacağız. Yani orada belirli bir kotada üretici birliklerine bir kontenjan vereceğiz ve onların hallere girmesini sağlayacağız ki fiyatların dengelenmesinde bir rol oynayabilsinler. Tabi taslağımız var lakin bu düzenlemeleri yapıp ardından onu geçireceğiz. Bir sıralaması ve bir mantığı var kendi içerisinde.

Ukrayna’dan getirilen Necip Hablemitoğlu cinayetinin kilit ismi Nuri Gökhan Bozkır, Ankara Emniyet Müdürlüğünün 12 günlük uğraşı sonucunda itirafçı oldu. Burada cinayeti nasıl işlediğini bütün detaylarıyla anlattı. Lakin verdiği isimlerle bu işin kapatılacağı, sonuca götürülemeyeceği üzere savlar var. Bu mevzuda değerlendirmenizi alabilir miyiz?

Nuri Gökhan Bozkır Ukrayna’dan MİT marifetiyle Türkiye’ye getirildi ve Emniyet Müdürlüğünde sorgulandı. Sorgusu sonrası tutuklanarak cezaevine gönderildi. Birtakım sözlerde bulundu. Söylediklerinin o ölçeklere oturup oturmadığı, neyi tanım edip etmediği, sözde bulunduğu şahısların o tarihteki baz ve HTS kayıtlarıyla nerede olduğuyla birlikte pahalandırılacak. Fakat sorunda bir FETÖ izi olduğu birinci başta da bugün de o evrak içerisinde netleşmiş durumda. Onun için Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı da bu mevzuda önemli bir formda tahlil ortaya koyuyor. Emniyet de o denli. Birlikte bir çalışmayı devam ettiriyorlar.