Kültür & Sanat

Fatma Girik’ten bir anı: Nâzım Hikmet’in konutunda

M. Melih Güneş* Seninle [Arif Keskiner ile] ikinci seferde, 1978’de gittim. [Moskova’ya birinci gidişimdeydi], Feyzi Tuna ile “Kızgın Toprak …

Yayınlandı:

-

M. Melih Güneş*

Seninle [Arif Keskiner ile] ikinci seferde, 1978’de gittim. [Moskova’ya birinci gidişimdeydi], Feyzi Tuna ile “Kızgın Toprak” sinemasıyla davet edildik. Bu herhalde, ödül kazanacak falan, heyete girecek, seçilecek sinemalar içinde değildi de Asya Sinemaları Şenliği’nde birbirlerini tanısınlar, kaynaşsınlar falan diye yarışsız bir şeydi. Lakin sinema çok beğenildi. Benim birinci olarak hayatımda gittiğim şenlikti sanırım, sonradan Tahran Sinema Şenliği’ne gitmiş olabilirim. Çok beğenildi sinema. Mükafatsız bir şenlikti, ben ödül aldım. Birinci kozmonot bayan Valentina Tereşkova’nın, SSCB Bayanlar Komitesi’nin lideriydi, onun mükafatını hatta onun elinden aldım. Raj Kapoor da hem oyuncu hem rejisör, prodüktör de olabilir, kentin anahtarını aldı. İkimiz ödül aldık. Ben alışılmış uçuyorum, neler oluyor, şampanya şişelerini başımdan aşağı döküp bu türlü…

O ortada da iş bitti, o cümbüş faslı bitti ben odama geldim. Zira şampanyalar kurudu başımda, yapış yapış oldum. Bir de baktım, bu türlü küçük buzdolapları vardı odada. Odayı temizleyen kız yarı beline kadar buzdolabının içinde. Elmalar var, armutlar var. O vakitler oradaki kimi marketlere halk giremiyordu, dolarla, markla falan alış veriş yapılıyordu. Hiç, görmezliğe geldim, zira bir gün önce de, bir diğeri benim blucin pantolonumu giymeye çalışıyordu. Onu da görmezliğe gelmiştim. Ne varsa her şeyimi, dolu bavulumu hepsini bırakarak ayrıldım oradan…

O ortada da Ekber Babayef telefon etti. Feyzi’ye “Ben Moskova Havaalanı’nda sizi karşılayacağım ve otele götüreceğim,” dedi. Biz geldik, indik uçaktan, aldı bizi otele götürdü ve “Akşam sürpriz var, sizi bir yere götüreceğim,” dedi. Çok sevindik, “Kim bilir bizi nereye götürecek,” dedim ve süslendim, püslendim, giyindim, taktım takıştırdım.

İndim ben aşağıya, Feyzi de giyinmiş, grand tuvalet hepimiz. Ekber dedi ki “Bugün Nâzım’ın vefat yıldönümü, oraya gidiyoruz”. Ah! Türk başı, Türk bayanı ben. Çabucak ben yine üst fıldır fıldır koş, makyajını sil, saçını başını indir, elbiseyi de mevlüt kıyafeti üzere seç!..

İndim aşağıya. Onlar da bana “N’oluyor, n’aptın, niçin değiştirdin?” demediler. İşte Türk aklı ya! Neyse, kalktık, bindik otomobile gittik. Bir yerlere gittik. Ben o vakitler çok yer görmediğim için bu türlü Fransa’da vardır, büyük kapılı binalar. İçeri kamyon girsin diye. Bir de küçük kapıları vardır insan girsin diye. O denli bir yerden içeri girdik. Büyük bir avlu. Zati hava da puslu, kasvetli, girdik. Nâzım’ın şiiri geldi aklıma, hani “Bizim avludan mı kalkacak cenazem,” diye. O geliyor aklıma. Asansöre bindik. Avaz avaz bir klasik müzik çalıyor bir yerlerde… Asansörden indik, kapıyı çaldık. Ses oradan geliyor. Açtılar kapıyı, herkes ellerinde şampanya, şen şakrak beşerler… Bunu görünce ben çabucak başımı açtım, mevlüt havasından çıktım kendimce. İçeri girdik. Nasıl bir şey biliyor musun, salonda bir basamakla salonda bir platform oluşturmuşlar. Ortada yuvarlak bir masa, iki tane sandalye ve masanın üzerinde fasulye pilakisi, kırmızı turplar, yeşil salata; bir şeyler… Ve iki tane servis tabağı. Nâzım’ın oturduğu yere Feyzi’yi oturttular, beni de Vera’nın oturduğu yere oturttular. Öteki konuklar hepsi yanda oturuyor, biz güya tiyatro sahnesindeyiz. Natürel ben çok keyifli oldum. İnanamıyor insan biliyor musun, bir şey yaşıyorsun lakin ne yaşadığının farkında değilsin. Sonra herkes bir şey okuyor, şiir okuyor. İnsanların birçok Türkçe biliyordu. Elinde şampanya kadehiyle genç bir hanım geldi yanıma, “Ne hoş, şairimiz için bu türlü bir şey hazırlanmış. Çok keyifli oldum.” dedim. Bayan eğildi bana “Sizin değil, bizim şairimiz.” dedi. Ben… Ağzımdan ne çıkacaktı biliyor musun “Evet haklısın, bizim memleketimizde yaşarken vatan haini dedik,” falan, aklımdan neler geçiyor lakin söylenir mi, nasıl söyleyeyim? “Olsun hem senin hem benim şairim” dedim. “Dünya şairi!” dedi. “Siz ne yaptınız onun için?” deyince… Sen onu burada [Türkiye’de] nasıl ilan ediyorsun ve adamı nasıl anıyorlar, neler yapıyorlar?… İçerdeki beşerler da profesör, mrofesör, yani entelektüel beşerler. Ne yapacağımı şaşırdım. Bir şey söylemek istiyorum, laf bulamıyorum. “Hem sizin, hem bizim şairimiz” deyince, “Ben tıbbiyede okuyordum. Nâzım’ı kurtaramayan bir tıp olmaz diye karar verdim ve okulu bıraktım.” dedi…

Kalakaldım. Artık söyleyecek bir şey kalmadı. Kelamın tam bittiği yerdi zira. “Siz ne yaptınız?” diyor. “Vatan haini ilan ettik,” diyeceğim mesela ancak diyemiyorum, emme basma tulumba üzere başımı sallıyorum. “Bana düşen buydu,” dedi…

Sonra kapı çalındı. Vera’nın kızı [Anna Stepanova] geldi, beni tanıştırdılar. “Memleketim, memleketim diyerek sayıklardı,” dedi. “Beni annemle birlikte okula ziyarete geldikleri vakit bana bebek getirmişti. O gidemedi, size bu bebeği armağan etmek istiyorum. Lütfen bunu Türkiye’ye götürün. Bana birinci aldığı bebekti,” dedi.

Bu bebeğin yeri başka! Ödüllerim ve bu öbür yerde.

Bayanın söylemesi nasıl fakat, “Nâzım’ı kurtaramayan tıbbiye olmaz, ben bıraktım,” dedi.

Artık sen [Nâzım Hikmet üzere bir yaratıcının konutu için] düşünüyorsun, bu türlü kocaman salonlar, büyük büyük avizeler [olmalı güya diye]… Yani bu türlü şeyler düşünüyorsun Türkiye başıyla. Sonra gidiyorsun, bu türlü bir masa. Şu kadar bir daktilo. Orada yapıtlarını yazdığı, orada kül tablası, orada bir şeyi… Bu türlü, ne diyeyim?..

Hepsine dokunduğun vakit, adam bunlara dokundu, bu türlü dirseğini masaya koydu, bu türlü yazdı… Yani adam bu türlü bir şey düşünürken kalkıp bu türlü yürüse, cama çıksa, bahçeye çıksa, çimenlerin üstüne basıp… Daima onları düşündüm. Bunlar olsaydı tahminen de böylesi hoş şeyleri yeniden yazabilir miydi, tahminen de o sıkışıklığın ortasında… Değil mi?

Ah, unutmadan bir şey söyleyeyim. Vera dedi ki… Mesela Paris’e gidiyorlar. Türkiye haricinde her yere gidiyorlar ya! “Paris’e geldik, ben uyurken o telefon defterlerini karıştırırdı, Türk ismi bulur. Usulcacık açar, ‘Alo! Ben Nâzım Hikmet, biraz Türkçe konuşsanıza…’ derdi” diyor. 

Bunları yaşamak da hoş, herkese nasip olmaz. Âlâ ki yaşamışız.

Arif Keskiner ile birlikte 14 Aralık 2015 tarihinde “Nâzım’ın Konutunda, Vera’nın Sofrasında” kitabı için Fatma Girik’le yaptığımız yaptığı söyleşiden. (Kitapta tamamı yer alan söyleşinin daha açık anlaşılabilmesi için kimi detaylar köşeli parantez içinde bu yazıya eklenmiştir.)

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Exit mobile version