İngiltere’deki Rus yatırımlar Ukrayna krizini nasıl etkiliyor?

İngiltere, Rusya’ya Ukrayna’yı işgal etme tehdidi üzerine bir müddettir yaptırım uygulayacağını söylüyor. Lakin bu Rusya ile irtibatlı kara para olayları yüzünden zannedildiği kadar kolay değil.

BBC’ye konuşan İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss “Londra’da Rusya ile temaslı kara para hadiseleriyle karşılaşıyoruz ve bunları süratle düzeltmeye çalışıyoruz” açıklamasında bulundu.

İngiltere’deki Rus yatırımlar

Rusya da dahil olmak üzere dünyanın birçok ülkesinden varlıklı bireyler ve şirketler, İngiltere’de emlak ve finans piyasalarına yatırım yapıyor.

Lakin yolsuzlukla çaba üzerine çalışmalar yürüten Milletlerarası Şeffaflık Örgütü, İngiltere’de 5 milyar dolar pahasında gayrimenkulun “şüpheli servetler” kullanılarak alındığını, bunların beşte birinin ise Rusya ile temaslı olduğunu tespit etti.

İngiltere İçişleri Üst Kurumu’nın yayımladığı bir rapora nazaran İngiltere’de, “Çok yüksek sayıda Rus ya da Rusya ile irtibatlı kara para bulunduğu ve bu paranın lüks gayrimenkul, kıymetli araçlar ve eğitim fiyatlarında kullandıldığını” öne sürüyor.

Rapor, bu paranın bazen de kültür kurumlarına yapılan yatırımlar olarak görüldüğünü tespit ediyor, yatırımcıların “itibarlarını akladıklarını” tabir ediyor.

Lakin şirketler aracılığıyla satın alınan gayrimenkul hakkında bilgiye erişmek o kadar kolay değil.

İngiltere’de bulunan Yurtdışı Şirket Sahipliği veritabanında yurtdışında kurulmuş şirketlere kayıtlı olan konutlardan yalnızca 94 bininin Rus şirketlere bağlı olduğu belirtliyor. Lakin bu sayının çok daha yüksek olabileceği ve kimi Rus bireylerin yurtdışında kayıtlı şirketleri aracılığıyla gayrimenkul aldığı düşünülüyor.

Ekim 2021’de dünyanın en varlıklı ve güçlü bireyleri ortasında yer alan bir küme insanın servetlerini nasıl gizlediğini, vergiden nasıl kaçındıklarını ve birtakım örneklerde de nasıl para akladıklarını gösteren yaklaşık 12 milyon sızdırılmış evraktan oluşan Pandora Dokümanları olayında bu cins şirketlerin ne boyutta kullanıldığı ortaya çıkmıştı.

• Pandora Dokümanları: Sızdırılan evrakları manaya rehberi

Bu süreçte araştırmacılar, İngiltere’de gayrimenkul sahibi olan yaklaşık 700 off-shore şirket tespit etti ve bunların yüzde 5’inin Rusya vatandaşlarına ilişkin olduğunu belirtti.

Rus siyasetçi ve iş adamı Alexei Chepa’nın vergi cenneti Britanya Virgin Adaları’nda kurulan bir şirket aracılığıyla 2011’de Londra’da 10 odalı dev bir konut satın alması buna örnek gösterilebilir. Bu mesken geçen sene 25 milyon sterline satıldı.

Pekala İngiltere Rus yatırımcılar için neden bu kadar cazibeli?

Londra uzun yıllardır güçlü Rusların yaşamak ve gayrimenkul almak için tercih ettikleri bir yer.

İngiltere, yakın vakte kadar 2 milyon sterlinden fazla yatırım yapabilecek yabancı bireylere daimi oturum hakkı sunan vize veriyordu.

İçişleri Üst Kurumu 2008’den bu yana 2 bin 581 Rus vatandaşına yatırımcı vizesi verdi.

Bu vize son vakitlerde İngiltere’nin Rusya ile bağları konusundaki kaygılardan ötürü ve kara para ve dolandırıcılığa karşı alınacak sıkı tedbirlerin başlangıcı olarak yürürlükten kaldırıldı.

• İngiltere, varlıklı yabancılara verilen yatırımcı vizesini kaldırıyor

Londra Borsası

Rus şirketler birebir vakitte Londra Borsası’nda pay satışlarında büyük meblağlar toplayabiliyor.

2018 yılına kadar Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in ortağı Oleg Deripaska tarafından yönetilen En+ Group isimli güç şirketi bunlardan bir tanesi.

2018’de İngiltere Avam Kamarası’nın yazdığı bir rapor, hükümetin “Yaptırım rejimlerinde En+ üzere şirketlerin Londra Borsası’nda kolaylıkla kar edebilmesini sağlayan açıkları kapatmasını” talep etti.

İngiltere hükümeti şimdiye kadar ne yaptı?

2018 yılında İngiltere hükümeti gayrimenkule el koymanın önünü açacak yeni bir düzenleme getirdi.

Bu düzenleme, gayrimenkul satışları sırasında satın alan kişinin parayı nereden aldığını ispat etmesini gerektiriyor.

Lakin bu yeni uygulama bugüne kadar yalnızca dört kere kullanıldı ve sırf bir satış iptal edildi.

Hükümetin bir öbür düzenlemesi ise banka hesaplarında yahut yapı kooperatiflerinde bulunan fonların rastgele bir hata ile ilişkilendirilmesi durumunda dondurulmasına müsaade veriyor.

İngiltere hükümeti, 2016 yılında kara para aklamanın önüne geçmek için İngiltere’de kayıtlı gayrimenkul için intifa hakkına sahip şahısların kapsamlı listesini oluşturacağını duyurmuştu.

Bu plan, 2019’da tekrar gündeme geldi lakin şimdi yasalaşmadı.

İngiltere, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi durumunda varolan yaptırımlar genişletileceğini açıkladı.

İngiltere Dışişleri Üst Kurumu, uygulanacak yaptırımlar ortasında Kremlin ile ilişkili yatırımcıların varlıklarını dondurulması, İngiltere’ye seyahatlerinin kısıtlanması ve İngiltere’de işbirliklerinin engellenmesi olabileceğini duyurdu.

• Rusya-Ukrayna krizi: İki ülke basınında nasıl bir propaganda savaşı var?
• Rusya Ukrayna’yı işgal edecek mi?