KESK’ten ‘zamlar geri alınsın’ aksiyonu: ‘Emekçileri bu soyguna dur demek için omuz omuza vermeye çağırıyoruz’

Kamu İşçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Eş Genel Lideri Mehmet Bozgeyik, elektrik, doğal gaz ve akaryakıta yapılan artırımların geri alınması ve özelleştirmelerin iptal edilmesi talebiyle bu hafta boyunca ülke genelinde aksiyon ve etkinlikler düzenleyeceklerini açıkladı. Bozgeyik, “Yalnızca işyerlerinde değil, kent meydanlarında da basın açıklamaları, yürüyüşler, oturma aksiyonları, fatura yakma hareketleri düzenleyeceğiz. Başta kamu işçileri olmak üzere tüm işçileri, emekçileri, dar gelirlileri, göz nazaran göre yaşanan bu soyguna dur demek için omuz omuza vermeye; işyerlerinde, alanlarda buluşmaya çağırıyoruz” dedi.

Mehmet Bozgeyik, bugün Ankara’da düzenlediği basın toplantısında, elektrik, doğal gaz ve akaryakıta yapılan artırımların geri alınması talebiyle ülke genelinde yapacakları hareket ve aktifliklerin münasebetlerini açıkladı. Bozgeyik, şöyle konuştu.

“Ülke olarak tarihimizin en güç süreçlerinden birisini yaşıyoruz. Yıllardır iç içe geçerek gitgide daha büyüyen ekonomik, toplumsal, siyasal sıkıntılar hayatın her alanını tıkayan çoklu bir krize dönüşmüş bulunuyor. Bu çoklu krizin faturası ise baskı ve şiddetten beslenen tam bir anayasasızlık hali ve fakirleştirme ile halka, işçilere kesiliyor. Gitgide ağırlaşan yoksulluk, işsizlik tablosu ile birlikte mevcut iktidarın yönetememe krizi de derinleşmektedir. Cilalanarak piyasaya sürülen ‘kur muhafazalı mevduat sistemi’ de ‘tarihi artış’ olarak pazarlanmak istenen taban fiyat artışı da yaşanan krizi çözememektedir. Çünkü asıl ve gerçek tarihi artış hayat pahalılığında yaşanmaktadır.

“Bu üç artırım halkın gelirini eritmeye, ömrünü alt üst etmeye yetmektedir”

Resmi bilgilere nazaran; 2022 Ocak ayı prestiji ile tüketici enflasyonu yıllık yüzde 48,69, besin enflasyonu yıllık yüzde 56, ulaştırma enflasyonu ise yüzde 69 artmıştır. Fakat asıl artış, güç kullanımı ile alakalı olarak petrol, elektrik ve doğal gaz fiyatlarında yaşanmıştır. Merkez Bankası’na nazaran; üreticilerin elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı fiyatları yüzde 138,5 artarken tüketicilerin güç kullanım fiyatları ise yüzde 76,4 artmıştır. Güç alanında yaşanan artışlar suya atılan bir taşın oluşturduğu halkalar üzere ulaşımdan besin eserlerine, meyve ve zerzevattan temel tüketim hususlarına kadar her alana yansımaktadır. Münasebetiyle bugün toplum olarak maruz bırakıldığımız yüksek enflasyonda, artan hayat pahalılığında en büyük hisse, güç alanında yaşanan fiyat artışlarıdır. Yılbaşı akşamı elektriğe yüzde 50 ile yüzde 127 ortasında, ortalama yüzde 80 oranlı tarihi bir artırım yapılmıştır. Doğal gaza ise yüzde 25 artırım yapılmıştır. Otomatiğe bağlanan akaryakıt artırımları, toplu ulaşıma yılın birinci günlerinde yüzde 40 artırım olarak yansımıştır.

Yalnızca bu üç artırım, fakirleştirilen halkın, işçilerin gelirini eritmeye, ömrünü alt üst etmeye yetmektedir. Elektrik, doğal gaz, toplu ulaşım alanında yaşanan fahiş artırımlara rağmen kamu işçileri ve emeklileri olarak bizim maaşlarımızda ocak ayından itibaren, önümüzdeki altı ay için yapılan artış yalnızca yüzde 7,5’ta kalmıştır. Kolay bir hesap yapacak olursak; 2021 Aralık ayı prestiji ile maaşı 5 bin TL olan bir kamu işçisinin 2022 Ocak ayı prestiji ile maaşı, enflasyon farkı ve toplu mukavele artırımı ile birlikte 6 bin 500 TL olmuştur. Ancak toplam bin 500 TL’lik bu artışın bin 125 TL’lik kısmı, 2021 Haziran -2021 Aralık devri enflasyon farkından kaynaklıdır. Yani kelam konusu kamu işçisinin maaşında 2022 Ocak ayından temmuz ayına kadar yapılan artış, yalnızca yüzde 7,5 orana denk gelen 375 TL’dir. Buna rağmen dört kişilik bir aileden oluşan kelam konusu kamu işçisi hanesinin 2021 Aralık prestiji ile 210 TL olan elektrik faturası yılbaşı akşamı yapılan artırımla 370 TL’ye çıkmıştır. Tekrar Aralık 2021 prestiji ile 400 TL olan doğal gaz faturası 500 TL’ye çıkmıştır. Hane halkından kamu işçisinin işine giderken ve dönerken, başka aile üyelerinin ise yalnızca haftada bir gün ulaşım harcaması yaptığını varsaydığımızda, 2021 Aralık prestiji ile aylık 360 TL olan ulaşım masrafı yüzde 40 artırımla 504 TL’ye çıkmıştır.  Kısacası dört kişilik bir kamu işçisi ailesinin, taban düzeydeki elektrik, doğal gaz ve ulaşım harcamasını temel alarak yaptığımız hesaplamaya nazaran kelam konusu ailenin artırımlar sonrasında yalnızca bu üç kaleme yaptığı harcama 404 TL artmıştır. Öte yandan çetin geçen kış şartlarında artan tüketim, elektrik ve doğal gaza yapılan fahiş artırımların tesirini daha artırmış, faturalar ikiye, hatta üçe katlanmıştır. 

“Ülkemiz, şirketlerin kârını artırmayı temel alan kapitalist sisteme göbekten bağlı bir ülke haline gelmiştir”

Bu tabloya karşın bugün 84 milyon, fahiş artırım yapılan elektrikte kısmi indirim, besin eserlerinde fiyatlarına yansıyıp yansımayacağı dahi belgisiz olan KDV indirimi üzere bataklığı kurutmak yerine tek tek sivrisinek avlamaya dayalı düzenlemelerle oyalanmak istenmektedir. Meğer bu usullerin, düzenlemelerin bugün tek başına tahlil üretmesi mümkün değildir. Zira ülkemiz, uzun yıllar evvel ‘serbest piyasa iktisadına geçiş’ ismi altında üretim ve tüketim faaliyetlerinin tamamını emek ve tabiat sömürüsü üzerinden sermayenin, şirketlerin karını artırmayı temel alan kapitalist sisteme göbekten bağlı bir ülke haline getirilmiştir.  

“Enerjide dışa bağımlılığı azaltmak için atılan her adım karşıt istikamette olmuştur”

Son yirmi yıldır hayata geçirilen, halkın değil bir avuç memnun azınlığın çıkarlarını temel alan özelleştirme soygunu ise ülkemizin her alanda dışarıya bağımlılığını artırarak içine sürüklendiği bataklığı daha fazla büyümüştür. Türkiye’de güç alanı, bağımlılığın ve özelleştirme soygunun en derin yaşandığı alan olarak öne çıkmaktadır. Yıllardır ‘Enerjide dışa bağımlılığı azaltacağız’ denilmesine karşın atılan her adım karşıt tarafta olmuştur.

“Avrupa’da en ucuz elektriği biz veriyoruz açıklamasının gerçeği yansıtmadığı açıktır”

Türkiye’deki elektrik gücü fiyatlarının artışında elbette ki global çaptaki artışların tesiri vardır. Fakat iktidarın, 1 euronun 16 TL’ye dayandığı şartlarda alım gücünü yok sayarak ‘Avrupa’da en ucuz elektriği biz veriyoruz’ açıklamasının gerçeği yansıtmadığı açıktır. Her şeyden evvel, son artırımlarla birlikte elektrik maliyetinin 6 katını dağıtım ve üretim şirketlerine verip kendi hissesini alan bir devlet tablosu ile karşı karşıyayız. Yani Türkiye’de kamunun 1 liraya ürettiği elektriğe biz 7 lira ödüyoruz. Üye sendikamız ESM tarafından yapılan hesaplamalara nazaran; geçtiğimiz yıl vatandaşların aylık ortalama 19,5 milyar TL olan toplam elektrik harcaması, yılbaşında yapılan artırımlarla 42,5 milyar TL’ye çıkacaktır. Yani elektriğe ayda ortalama 23 milyar TL fazla para ödeyeceğiz. Bu fiyat, 20 Aralık akşamı 3 milyar doları 18,2 TL’den satıp, 21 Aralık akşamı 11,2 TL’den 3,3 milyar dolar almak sureti ile elde edilecek kâra denk gelmektedir. O akşam bu kadar para kazanmak tahminen dünyanın en büyük yolsuzluğuydu. Ancak şayet bu fahiş artırımlar geri alınmazsa bu halka ödemesi dayatılan elektrik faturaları her ay tekrarlanacaktır. Bunun ismi katmerli soygundur. Ve bu soygunun gerisinde güç alnındaki özel şirketleri kurtarma operasyonu yatmaktadır. Söz konusu şirketler, yıllar evvel iktidar tarafından hayata geçirilen özelleştirme siyasetleri ile hayli karlı hale getirilen alana kendi kaynakları ile değil dışarıdan aldıkları döviz kredisi ile girmiştir. Ancak 2018 yılından itibaren kurda yaşanan artışla borçları katlanmış, 40 milyar doların üzerindeki kredi borcu tekrar yapılandırılmıştır.

“Bir avuç güç şirketinin yüksek kârı devam etsin diye artırımlar halkın üzerine yıkılmaktadır

Bugün kelam konusu şirketlerin ne kadar kredi borcu olduğunu tam olarak bilemiyoruz. Fakat dolar 13,5 TL düzeyinde seyrederken kelam konusu borcun devasa boyutlara ulaştığını kestirim etmek için kâhin olmaya da gerek yoktur. İşin özü; 21 dağıtım şirketi ve bir avuç güç şirketinin hem yüksek karı devam etsin hem de devasa borçları ödensin diye fahiş oranlı artırımlar halkın üzerine yıkılmaktadır. Üstelik bu şirketler, son olarak Isparta halkının günlerce karanlığa, soğuğa teslim edilmesi örneğinde bir sefer daha açığa çıktığı üzere kontrol boşluğunda da yaralanarak kârlı görmedikleri işleri, vazifeleri de olsa maliyet olarak gördükleri işleri yapmamaktadır. Üye sendikamız ESM tarafından yapılan çalışmalar, güç üretim ve dağıtımını kamulaştırıp vergi adaletsizliği yaratan KDV de devre dışı bırakıldığında hem halkın hem de ticaret ve sanayi kuruluşlarının faturalarını yarı yarıya düşürmenin mümkün olduğunu ispatlamaktadır. ESM tarafından yapılan çalışmalara nazaran; Türkiye’deki mevcut 47 milyon 84 bin 919 abonenin yüzde 82,2’si meskendir. Meskenlerin tüketimi toplam tüketimin dörtte biridir. Kelam konusu meskenlerin yüzde 60’ının aylık elektrik tüketimi ise 150 kilovatın altında kalmaktadır. EÜAŞ, mevcut durumda toplam elektriğin beşte birini üretmektedir. Yani bir kamu kuruluşu olan EÜAŞ, mevcut durumda bile 38,7 milyon mesken abonesine elektik satacak potansiyele sahiptir. EÜAŞ bir avuç özel üretim ve dağıtım şirketlerini ortadan çıkarıp halka direkt elektrik verdiğinde, bugün 210 kilovata kadar 137,3 kuruş olan kilovat saat meblağı 70,8 kuruşa inmektedir. Bunun karşılığı, mevcut faturada yüzde 120 azalmadır. 210 kilovat üstü, ticarethane ve sanayi için ise artırımların geri alınması, alınan vergilerin piyasa fiyatı ile fark için karşılanması kâfi olacaktır.

“Tüm işçileri bu soyguna dur demek için omuz omuza vermeye çağırıyoruz”

Bugün, bir avuç memnun azınlık dışında kalan başta dar gelirliler ve fiyatlı bölümler olmak üzere milyonlarca insan, güç fiyatlarındaki bu devasa artış sonucunda ısınma ile beslenme ortasında seçim yapmaya zorlanmaktadır. Milyonlar, artan besin fiyatları yüzünden gereğince beslenemediği üzere sert geçen kış şartlarında gereğince ısınamadığı halde nerdeyse kira masraflarına ulaşan elektrik ve doğal gaz faturaları ile baş etmeye çalışmaktadır. Tüm bunlar, 21 dağıtım şirketi ve sayısı iki elin parmaklarını geçmeyen güç şirketinin çıkarının 84 milyonun çıkarının üzerinde tutulmasının, yıllardır süren özelleştirme talanının sonucudur. KESK olarak, bu hafta boyunca tüm yurtta daha çok artırımları merkez alan bir noktadan, ‘zamlar geri alınsın, özelleştirmeler iptal edilsin’ şiarı ile aksiyon ve etkinlikler düzenleyeceğiz. Tüm işyerlerinde bahse ait malzemelerimizin yaygın dağıtımını yapacak, basın açıklamaları düzenleyeceğiz. Yalnızca işyerlerinde değil, kent meydanlarında da basın açıklamaları, yürüyüşler, oturma hareketleri, fatura yakma hareketleri düzenleyeceğiz. Bu etkinliklere yereldeki emek, meslek örgütleri ve demokrasi güçlerinin en geniş iştiraki sağlamak için efor sarf edeceğiz. Başta kamu işçileri olmak üzere tüm işçileri, emekçileri, dar gelirlileri, göz nazaran göre yaşanan bu soyguna dur demek için omuz omuza vermeye; işyerlerinde, alanlarda buluşmaya çağırıyoruz.” (ANKA)