Mardin’deki 9 kilise ve manastır UNESCO yolunda

Dünya Mirası Süreksiz Listesi’ne 30 Nisan 2021’de eklenen Mardin’deki Mor Sobo Kilisesi, Meryem Ana Kilisesi (Yoldath Aloho), Deyrulzafaran Manastırı, Mor Gabriel Manastırı, Mor Abai Manastırı, Mor Loozor Manastırı, Mor Yakup Manastırı, Mor Quryaqos Kilisesi ve Mor Azozo Kilisesinin daimi listeye de kabul edilmesi adaylık evrakı hazırlandı.

Ulusal İrade İlkokulu konferansı salonunda, Midyat Belediyesi ile Kültür ve Turizm Üst Kurumu Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünce imzalanacak iş birliği protokolü münasebetiyle düzenlenen merasimde konuşan Mardin Valisi Mahmut Demirtaş, gurur duydukları bu çalışmalarda emeği geçenlere teşekkür etti.

Birçok medeniyete mesken sahipliği yapan Mardin’de farklı kültürlerin ve farklı dinlere mensup şahısların geçmişte de bugün de huzur içerisinde yaşadığını lisana getiren Demirtaş, “Çok sayıda kilise ve manastırımız var. Bu sene inşallah 9’unu adaylık listesine koyacağız. Maksadımız kalan 60’a yakın kilise ve manastırla ilgili belgeyi da hazırlayıp, UNESCO’ya adaylık için yollayacağız. Bütün ilçelerimizde bu tarihi yapıtları yine ayağa kaldıracağız, bunları turizme kazandıracağız.” dedi.

Demirtaş, Mardin’in bir turizm kenti olduğuna, salgına karşın 500 binden fazla turistin konakladığına işaret ederek, 3 milyona yakın insanın da günübirlik kenti ziyaret ettiğini, bu çalışmalarla ziyaretçi sayısının daha da artacağını bildirdi.

“Taraflar hızla gerekli çalışmalara başlayacak”

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Gökhan Yazgı ise sorumluluklarından birinin de UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alması için tarihi varlıklarla ilgili adaylık evrakı hazırlamak olduğunu söyledi.

Bu hazırlık çalışmalarının direkt Genel Müdürlükteki uzmanlar tarafından, birçok vakit da UNESCO kontratlarının temel anlayışına uygun olarak lokal paydaşlarla birlikte yürüttükleri ağır bir çalışmanın sonucu olduğunu lisana getiren Yazgı, “Bugün burada bir ortaya gelmemizin vesilesi de bu kıymetli iş birliğinin tüzel temelini oluşturacak, Midyat Belediye Liderimiz ile atacağımız imza ile ‘Midyat ve etrafındaki Geç Antik ve Orta Çağ Periyodu Kilise ve Manastırları İdare Planı ve UNESCO Dünya Miras Listesi Adaylık Belgesi Hazırlamasına Ait Protokol’dür.” diye konuştu.

Yazgı, “Tur Abdin” bölgesinde yaklaşık 69 manastır ve kilise bulunduğunu, bunlardan 9’unun geçen sene Dünya Miras Süreksiz Listesi’ne alındığını hatırlattı.

Periyot, özgünlük, bütünlük ve korunmuşluk durumları dikkate alınarak bu yapıtların seri adaylık için düşünüldüğüne işaret eden Yazgı, 6. ve 8. yüzyıllara tarihlendirilen ve ortak özelliklere sahip bu mimari yapıtların, etraflarındaki üzüm bağları, zeytin ve badem ağaçları ile etkileyici bir peyzaj oluşturduğunu vurguladı.

Yazgı, “Ortodoks Süryani manastır mimarisinin en erken örnekleriyle kendine mahsus bir mimari üsluba tanıklık etmektedir. Merkezi ve lokal yönetimler ortasındaki iş birliğinin en hoş örneklerinden birini temsil edecek protokolün yürürlüğe girmesini takiben taraflar hızla gerekli çalışmalara başlayacaktır.” tabirlerini kullandı.

“Kadim kentimizin tüm dünya tarafından tanınmasını sağlayacağız”

Midyat Belediye Lideri Veysi Şahin ise ilçenin geçmişten günümüze bağrında birçok medeniyeti barındırdığını belirtti. Hâlâ bu müsamaha kültürünün yaşatıldığına dikkati çeken Şahin, şunları kaydetti: “2020’de başladığımız UNESCO Dünya Kültür Mirası başvurusu için oluşturduğumuz, akademik şura, müşavere heyeti ve teknik konsey ile koordineli, hummalı bir çalışma sonucunda, yapıların tarihi, kültürel ve mimari üstünlüklerini araştırdık. Oluşturduğumuz uzman gruplarla teknik inceleme seyahatleri yaptık. Midyat ve etrafındaki kilise ve manastırlar üzerinde çalışma yapılmasını kararlaştırdık. Bu yapıların dünyada eşsiz yapılar olduğu ortaya çıktı. Çalışmalar sonucunda müracaatımızı Kültür ve Turizm Üst Kurumuna yaptık. Müracaat evrakımız Kültür ve Turizm Üst Kurumu tarafından incelenip onaylandıktan sonra 15 Nisan 2021’de UNESCO Dünya Kültür Mirası Paris Ofisine gönderildi. İncelenen belgemiz uygun görülerek 30 Nisan 2021’de 9 eser Dünya Miras Süreksiz Listesi’ne dahil edildi.”

Bu yapıların Müslüman toplumlar tarafından günümüze kadar himaye altına alınıp, korunduğuna işaret eden Şahin, yapılardan 7’sinin Midyat sonlarında, başkalarının ise Artuklu ve Savur ilçelerinde bulunduğunu söyledi.

Şahin, “İmzalayacağımız protokol ile Kültür ve Turizm Üst Kurumu ile iş birliği yaparak Üst Kurumumızdan alacağımız yetki sayesinde çalışmaları süratli bir halde başlatacağız. En kısa müddette asıl listeye girerek, kadim kentimizin tüm dünya tarafından bilinmesini, tanınmasını ve merak edilmesini sağlayacağız.” biçiminde konuştu. (AA)