Türk limanları ticaretin ve turizmin kalbi oldu

Pandemi hasebiyle ülkelerin hudutlarını kapatması, kısıtlamalar uygulaması 2021 yılında milletlerarası ticarette belirsizliklere yol açmıştı. Havayolu ve karayolu üzere ulaşım çeşitleri pandemi periyodunda vakit zaman dursa da deniz yolu ile konteyner nakliyatı büyük ölçüde ticaretin devam etmesine imkan sağladı. Türkiye’de pandemi öncesi yüzde 80’lerde olan deniz yolu ticareti oranı şuanda yüzde 90’lara ulaştı. 2021 yılında limanlarda elleçlenen yük ölçüsü 526 milyon tonu buldu.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, 2021 yılı konteyner ve yük bilgilerine ait yaptığı yazılı açıklamada, global salgın sürecinde yaşanan birçok sebeple birlikte konteyner krizi çıktığına dikkati çekti. Karaismailoğlu, geçen yıl limanlarda elleçlenen yük ölçüsünün yüzde 6 artışla 526 milyon 306 bin tona ulaştığına dikkati çekerek, dış ticaret maksatlı deniz yolu nakliyatında elleçlenen toplam yük ölçüsünün yüzde 5,7 artışla 386 milyon 396 bin 718 ton olduğunu kaydetti.
Turizm açısından bakıldığında ise Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü’nün açıkladığı bilgilere nazaran pandemi öncesi 2019 yılında Türkiye’nin limanlarına yanaşan kruvaziyer gemi sayısı 344’ü aşmıştı. 2022 yılında Galataport’un da kruvaziyer limanlarına eklenmesiyle toplam bini aşkın geminin kurvaziyer limanlarını ziyaret edeceği öngörülüyor.

Deniz nakliyeciliğinde 2021 yılını kıymetlendiren ve datalar paylaşan Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM) Lideri Aydın Erdemir, 2021 yılında Türk limancılık kesiminin çok başarılı bir yıl geçirdiğini söyledi. Erdemir, “Pandemiyle birlikte ortaya çıkan belirsizlik dünya ticaretinde büyük bir yıkıma yol açtı. Ülkelerin hudutlarını ve havayollarını kapattığı devirde tek sürdürülebilir, devamlılığı olan alternatif deniz yoluydu. Pandemiden evvel ticarette dünyada deniz yolu oranı yüzde 85-88 oranında tercih edilirken Türkiye’de yüzde 80’ler oranındaydı. Artık dünyada ve Türkiye’de deniz yolu kullanım oranı yüzde 90’ları geçti’’ dedi.

“2021’de elleçlenen toplam yük 526 milyon tona ulaştı’’

Konteyner taşımacılığındaki büyümeye dikkat çeken Erdemir, “Karayolunun ithalattaki hissesi tonaj olarak yüzde dörtlere düştü. İhracatta ise 14’lere kadar düştü. Türkiye’nin geleceği deniz yolu taşımacılığındadır. Türkiye konteyner nakliyatında son 20 yılda yüzde 200’e yakın büyüme gerçekleştirdi. Toplam dış ticaretimizin yüzde 85-90’ı tonaj olarak deniz yoluyla yapılıyor. Dış ticaretimizin paha olarak ise yüzde 60-65’i deniz yoluyla gerçekleştiriliyor. 2021’de elleçlenen toplam yük 526 milyon tona ulaştı. Konteynerda ise 13 buçuk ton milyon yüke ulaşıldı’’ tabirlerini kullandı.

“2022 yılında Türkiye’yi ziyaret eden kruvaziyer gemi sayısı bini aşacaktır”

Kruvaziyer gemilerin turizme katkısından da bahseden Erdemir, “Şuanda Türkiye kruvaziyer gemilerin uğradığı bir durak pozisyonunda. Homeport dediğimiz birinci başlangıç limanı olmamız gerekiyor. Turistler birinci çıkış ‘homeport’ limanlarda daha çok harcama yapıyor, duraklarda ise çok daha az harcama yapıyor. Turizm gelirlerimizi artırmamız için ‘homeport’ limanı olmamız gerekiyor. Türkiye’de 25’e yakın kuruvaziyer gemisinin yanaşacağı liman var. İstanbul’u homeport liman haline getirmemiz gerekiyor. 2021 yılında pandemi tesiriyle kruvaziyer limanları durdu. 2021 yılının Ekim ayında Türkiye’ye birinci kuruvaziyer gemisi geldi. Toplamda tüm Türkiye’ye 15 bine yakın yolcu, 55-60 gemi geldi. Türkiye geneli toplamı bini aşacaktır” diye konuştu.

“Galataport’a da 450 geminin geleceğini düşünüyoruz”

2022 yılında Galataport’un da faal olmasıyla birlikte 1 buçuk milyonu aşkın turistin ülkemize gelmesini beklediklerini aktaran Erdemir, “550 civarı geminin Kuşadası’na geleceğini, Galataport’a da 450 geminin geleceğini düşünüyoruz. Bu sayı pandemi şartlarının ortadan kalkmasıyla daha da artacaktır’’ kelamlarını tabir etti.

Limanların özelleştirmelerine ait de açıklamalarda bulunan Erdemir, ‘’Limanların mülkiyetleri özelleştirildiğinde devredilmiyor. Özelleştirmelerde limanların işletme hakları özelleştiriliyor. İşletme müddetlerinin uzatılması yatırım muhtaçlığıyla oluyor. 15 yıl sonraki liman kapasiteleri bugünden planlanıyor. Liman işletenlerinin, müddeti 15 yıl kalmış bir limana yatırım yapma talihi olmuyor. Yapılacak yatırımların geri dönüşü çok uzun yıllar oluyor. Uzun yıllara gereksinim oluyor. Liman işletmesinin mühleti dolmadan evvel kullanım mühletleri uzatılır ki yatırımcı yatırımına başlansın. Bu mühletler evvelce uzatılmadığında ülkeler ileriki yıllarda önemli problemler yaşar. Türkiye limancılık dalında gelecek 20-30 yıllık planlar yapıyor, bu sebeple özelleştirme müddetlerinin evvelden uzatılması ehemmiyet taşıyor’’ diye konuştu.