Üzerinde 40 bin kişi kapasiteli stadyum inşa edilmişti; Trabzon’daki deniz dolgusunda çökme tespit edildi

Trabzon’da, stadyum ve kent hastanesi inşaatının yer isimliği deniz dolgusu üzerine araştırmalar yürüten Prof. Dr. Ertan Gökalp ile öğretim üyesi Fırat Altıntaş‘ın memleketler arası mecmuada yayımlanan bilimsel makalesinde, Avrupa Uzay Ajansı’na ilişkin ‘Sentinel-1’ uydusundan elde edilen 3 yıllık datalara nazaran, dolgunun yılda 9,7 milimetre çöktüğü, birtakım alanların ise yılda 3,9 milimetreye kadar yükseldiğine yer verildi.

Ortahisar ilçesine bağlı Akyazı Mahallesi’nde 2011’de başlanan ve 5 yılda tamamlanan deniz dolgusu üzerine Toplu Konut Yönetimi’nce (TOKİ) 2019’da Şenol Güneş Spor Kompleksi ile 40 bin kişi kapasiteli stadyum inşa edildi. 4 bin 700 fore kazıkla güçlendirilen dolgu alanına artık de 900 yatak kapasiteli Kent Hastanesi planlandı. Ek 1200’den fazla fore kazık daha çakılan dolguda hastane inşaatı başladı.

Çökme dikey istikamette

Kentte deniz dolgusu üzerine araştırmalar yürüten Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği öğretim üyesi Prof. Dr. Ertan Gökalp ile Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Yatağan Meslek Yüksekokulu Mimarlık ve Kent Planlama Kısmı öğretim üyesi Fırat Altıntaş’ın memleketler arası mecmuada yayımlanan bilimsel makalesinde, Avrupa Uzay Ajansı’na ilişkin ‘Sentinel-1’ uydusundan elde edilen 3 yıllık datalara nazaran, dolgunun yılda 9,7 milimetre çöktüğü, birtakım alanların ise yılda 3,9 milimetreye kadar yükseldiğine yer verildi. Araştırmada yer çatlaklarına bağlı olarak oluşan deformasyonların dikey istikamette ve çökme halinde olduğu, en yüksek deformasyonun ise stadyumun batısında görüldüğü belirlendi.

“Makale gerçeği yansıtıyor”

Araştırma sonuçlarını kıymetlendiren jeoloji mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, Akyazı’daki dolgu alanının oturmasıyla ilgili hazırlanan milletlerarası makalenin gerçeği yansıttığını söyledi.

Deniz doldurulduktan sonra uydu ölçümleriyle dolgunun performansının değerlendirildiğini belirten Prof. Dr. Bektaş, “Uydu çalışmalarının sonucunda birtakım yerlerin yükseldiği, kimi yerlerin alçaldığı farklı oturmalar gözleniyor. Bu farklı oturmaya bina dayanamıyor ve deforme oluyor. Sonuçta kimi yerler kırılıyor. 2019 yılında statta ve tesiste yaptığımız tespite nazaran az hasar var. Bu az hasar oturmalar devam ederse orta, oturmalar yeniden devam ederse yüksek hasara geçer” dedi.

“Çalışmalar niteliksiz ve yetersizdi”

Dolgu alanının heyelan alanının devamı olduğu konusunda geçmişte ihtarlarda bulunduklarını söyleyen Prof. Dr. Bektaş, “Akyazı heyelan alanının denize yanlışsız olan devamıdır. Toprakta gördüğünüz faylar ve kırıklar denize gerçek devam ediyor. En kıymetli sorun o fay ve kırıkların deniz altında birbirleriyle ne halde bir münasebette olduğuydu. Bunu anlamak için ayrıntılı jeofizik ve derin sondajların yapılması gerekiyordu.

Biz o vakit da ikaz ederek yapılan jeolojik, jeofizik ve sondaj çalışmalarının niteliksiz ve yetersiz olduğunu söyledik. Hal bu türlü olunca yaşanan problemlerin sebebini bilemiyoruz. Akyazı’da birtakım oturma sıkıntıları yaşadık, deformasyonları gördük. Buradan ders çıkaralım, hastane yapılmadan evvel denizaltı jeolojisi, jeofiziği ve deniz sondajları yapılsın. En azından Akyazı’daki oturmanın sebebi ortaya çıkarılsın, sonra da hastane inşaatına geçilsin” diye konuştu.

Rektörlükten açıklama

Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü de stadın betonarme ve çelik taşıyıcı sistemleri için ‘yapı sıhhati izleme sistemi’ kurulmasını önerdi. Rektörlükten yapılan yazılı açıklamada, “Söz konusu bilimsel çalışma, milletlerarası saygın bir mecmuada yayımlanmış olup öteki bütün bilimsel çalışmalar üzere epey pahalıdır. Bu çalışma kapsamında; stadın etrafında ve bilhassa batı tarafındaki tabanda yüzey deformasyonlarının ve çatlakların oluştuğu belirtilmiş olup betonarme yahut çelik ana taşıyıcı sistem için rastgele bir kıymetlendirme yapılmamıştır. Çatı üzerindeki membran kaplamalardan alınan ölçümler rüzgar, sıcaklık vb. hava kaidelerinden etkilendiği ve büyük kusur hisseleri elde edildiği için çatının yapısal davranışı ile ilişkilendirilememiştir. Sonuç olarak, yapılan tek bir bilimsel çalışma ile elde edilen bilgileri kullanarak statta güvenlik meselesinin bulunduğunu, stadın kullanılamayacağını hatta yıkılacağını belirtmek gerçek değildir” denildi.

Taban oturmalarının devam etmesi durumunda stadın taşıyıcı sisteminin nasıl davranış sergileyeceğini bugünden iddia etmenin sıkıntı olduğu belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Dolayısıyla Akyazı dolgu alanı üzerinde inşa edilen Şenol Güneş Kompleksi Trabzonspor Medical Park Stadyumu’nun itimatla kullanılmaya devam edilmesi, mümkün bir tehlike durumunda acil ikaz sistemlerinin devreye girip evvelce haber verilmesi yahut doğal afetler sonrasında stadın mevcut durumunun kıymetlendirilmesi maksadıyla; ülkemizdeki tüm stratejik yapılarda uygulandığı üzere stadın hem betonarme hem de çelik taşıyıcı sistemine, Yapı Sıhhati İzleme Sistemleri kurulması kıymet arz etmektedir. Bu halde, stadın yapısal davranışına ilişkin grafiklerin 7/24 elde edilmesi sağlanacak, performansı izlenebilecek ve muhtemel bir limit dışı davranışta oluşabilecek hasarları önlemek mümkün olabilecektir. Böylelikle şampiyonluk yolunda statları dolduran taraftarların güvenliği sağlanmış ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları da sorumluluklarını yerine getirmiş olacaktır.” (DHA)